ELMALILI MUHAMMED HAMDİ YAZIR’IN TEFSİR ANLAYIŞINDAKİ MODERNLİK UNSURLARI VE BU BAĞLAMDA MUHAMMED ABDUH’A YÖNELTTİĞİ ELEŞTİRİLER -FÎL SÛRESİ ÖRNEĞİ-

Authors : Mustafa Güven

Pages : 141-170

View : 21 | Download : 19

Publication Date : 2015-01-30

Article Type : Research

Abstract :Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır ile Muhammed Abduh, son dönemin en büyük ve en önemli iki müfessirlerindendir. Biz bu makalemizde onların Tefsir Usûlü, mucizelere bakışı ve bu bağlamda Fîl Sûresi’nin tefsirini ele aldık. Her iki müfessir, yaklaşık aynı dönemde birbirine benzer ayrı coğrafyalarda yaşamışlar ve benzer sosyal, siyasî, kültürel ve dini atmosferi solumuşlardır. Modernizm ve pozitivizmin neredeyse egemen olduğu bir dönemde, Kur’ân’ı bu akımlara karşı savunmak için hayli gayret göstermişlerdir. Bunu yaparken Abduh, daha rahat, serbest ve ıslahatçı bir tavır ortaya koymaya çalışırken, Elmalılı biraz daha geleneksel dirayet ilmine ağırlık vermiştir. Hem Abduh hem Elmalılı, felsefeye ve dinî literatüre oldukça hâkimdirler. Ancak Elmalılı biraz daha pozitif bilimlere yönelerek bilimsel bir tefsir yazar; Abduh ise, daha çok sosyal konulara yönelerek dinin ıslah ve hidayet noktasına ağırlık verir. Böylece Abduh, reformcu, modernist, selefî ve yenilikçi; Elmalılı ise daha çok gelenekçi ve kelâmî tefsir ekolüne meyilli bir âlim olarak anılır. Fîlsûresinin tefsirinde Abduh, olaya biraz sıradan bakarak olayın mucize boyutunu nazara vermemeye çalışır; Elmalılı ise Abduh’un aksine Fîlolayının mucize yönünü öne çıkararak Abduh’a ağır bir şekilde yüklenir ve oldukça uzun bir eleştiri yöneltir.
Keywords : Modernizm, Klasik Düşünce, Selefîlik, Tefsir.