SON MÜSTAKİL MİRACİYELERDEN BİRİ: MEHMED BAHÂEDDİN VE MİRACİYE’Sİ

Authors : Melek Dikmen

Pages : 237-260

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2016-09-12

Article Type : Research

Abstract :İslam medeniyeti tesirinde eserler vermiş olan Türk edebiyatında Hz. Peygamber, çeşitli yönlerden ele alınmış, farklı edebî türlere konu edilmiştir. Bu bağlamda Hz. Peygamber’in Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksâ’ya gitmesi ve oradan semaya yükselmesi mucizesi olan Miraç, Divanlar ve Mesneviler içinde yer almıştır. Aynı zamanda bu mucizeyi konu edinen Miraçname ya da miraciye adlı çok sayıda manzum ve mensur müstakil eser de yazılmıştır. Hatta bu eserlerin bir kısmı minyatürlerle süslenmiş, bazıları bestelenerek Miraç kandillerinde okunmuştur. Bu yönüyle miraç mucizesi, İslam medeniyeti içinde bulunan milletlerin edebiyat, musiki gibi güzel sanat dallarını etkilemiştir. Çalışmamıza konu olan Miraciye, h. 1339 -1341 /m. 1920 -1922 yılında Amasya’da basılmıştır. Eser, Amasya Mekteb-i Sultânîsi’nde Arapça ve Farsça hocası olan Mehmed Bahâeddin'e ait olup son müstakil Miraciye örneklerinden birisidir. Müellif, eseri aruzun "Fâilâtün / Fâilâtün / Fâilâtün / Fâilün” kalıbıyla ve kaside nazım şekli ile kaleme almıştır. Eser ağdalı bir üslupla yazılmış, Arapça ve Farsça kelimeler, tamlamalar ve terkipler sıkça kullanılmıştır. Eserde konuyla ilgili genel bilgiler verilmiş, çok fazla detaya inilmemiş, diğer miraciyelerde görülen motiflerin çoğuna değinilmemiştir. Hz. Peygamber’in "nur”, "şem‘”, "necm (yıldız)”, "şems”, "bedr” gibi aydınlık ve parlaklığı çağrıştıran unsurlara teşbihi dikkat çekicidir. Bu makalede Mehmed Bahâeddîn’in Miraciye’sinin metni transkribe edilmiş, eser biçim, muhteva, dil ve üslup özellikleri açısından incelenmiştir. Aynı zamanda son müstakil Miraciye örneklerinden birini tanıtmak suretiyle bu edebî türe katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Keywords : Mehmed Bahâeddin, Miraciye, Miraçname, Türk İslam edebi- yatı, Mirac.