ROLAND BARTHES’TA METİN VE ELEŞTİRİ DİNAMİĞİ

Authors : Esra Başak Aydinalp

Pages : 203-214

Doi:10.31465/eeder.792946

View : 32 | Download : 19

Publication Date : 2021-03-31

Article Type : Research

Abstract :Roland Barthes Yazının Sıfır Derecesi (Le Degré Zéro de l’Ecriture-1953)’nden Camera Lucida’ya (La Chambre Claire-1980) kadar bütün eserlerinde döneminin hâkim iletişimsel ve kültürel formlarının bütünüyle özgün bir okumasını yapmakla birlikte eleştiri ve edebiyat kuramlarını derinden etkilemiştir. Bu bağlamda Barthes bir yandan göstergebilimci olarak anılırken öte yandan Foucault, Derrida gibi postyapısalcı düşünürlerle birlikte Fransız Eleştiri Kuramının öncüleri arasında yer alır. O 1950’li yıllarda Fransız toplumunun eleştirisine dair eserleri ve 1960’lı yıllarda yeni bir edebiyat "bilimi” geliştirmeye çalışırken yapısalcı, 1970’li yıllarda metni yeniden ele alıp okurun hazzı ile buluşturmaya çalışırken post-yapısalcı bir edebi eleştirmen olarak belirir. Barthes’ın erken dönem yazılarında Saussure etkisi barizdir. O kültürel fenomenleri ideolojik unsurlar olarak yapısalcı formüllerle analiz eder. Barthes bu etkiyi 1974 yılında yeni bir çalışma alanı olarak tanımlayacaktır. Bu etki yapısalcı ve göstergebilim etkisidir ve Barthes’ın amacı bu dönemde yeni bir bilimsel eleştiri dinamiği geliştirmektir. Yine Barthes’ın metni batılı öznenin içine hapsolduğu anlam mekanizmasından bir çıkış yolu arayışındadır. Bu arayış ile Barthes 1968 yılında kaleme aldığı "Yazarın ölümü (La mort de l’autheur) adlı denemesinde yeni bir yazı biçiminden bahseder. Bu metinde Barthes yazar kimliğinin batı düşünüş sisteminde üstlendiği sabit, sorgulanmaz, tartışılamaz bir anlam ve gerçekliği üslendiği fikrini derinlemesine eleştirir Batı kültürünün eski çağlardan beri bir gerçekliği aramasının, bu gerçeği anlam sisteminde şekillendirme ve merkeze taşıma gayretinin eleştirisiyle birlikte Barthes düşüncesinde yapısalcılıktan bir kopuş meydana gelir. Bu kopuşun en önemli metinlerinden olan Metnin Hazzı (Le Plaisir du Texte -1973) kendi yapısalcı yazınsal aktivitesini eleştirdiği metin olarak belirir. Bu çalışmada amaç, Barthes’ın yapısalcı döneminden post-yapısalcı dönemine varan düşünüş izleklerini takip ederek öncelikle kültürel formları daha sonrasında metni nasıl dilin işleyen bir unsuru olarak ele aldığını ortaya çıkarmaktır. Sonuç olarak Barthes’ın anlayışında metnin bir doku misali kendisini nasıl sürekli yeniden üreten ve söken unsurlarla çevrili olduğu ve yaratılma sürecinde yazarın ve okuma evresinde okurun bu evrene katkıları tartışılacaktır.
Keywords : Roland Barthes, Metin, Edebi Eleştiri, Yazarın Ölümü, Göstergebilim