MENÂSİK-İ HACC ADLI ESERDE BİRLEŞİK FİİLLER

Authors : Serhat Küçük, Tarık Çelik

Pages : 118-132

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2017-07-20

Article Type : Bookreview

Abstract :Menâsik-i Hacc adlı eser Sünbül Sinâneddin Yûsuf bin Yakûb (ö. Miladi 1581) tarafından yazılmış fıkhî bir eserdir. Telif  tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte müellifin ölüm tarihinden hareketle XVI. yüzyıla ait olduğu söylenebilir. Eser İslam  dininin beş farz ibadetinden biri olan hac ibadetinin gereklerini konu almıştır. Bu ibadetlerin yapılması esnasındaki  uygulamaları farz, vacip, sünnet, müstehap, mekruh, haram gibi fıkhî kavramlar çerçevesinde ele alarak hükümler ortaya  koymuş ve bazı dua metinlerine yer vermiştir. İnsanların ibadet hayatına hitap etmesi açısından günlük hayatta kullanılırlığı  olan bir eserdir. Bu yönü de eseri incelemeye değer kılan bir husustur. Eseri önemli kılan bir başka husus da Eski Anadolu  Türkçesinden Klasik Osmanlı Türkçesine geçiş dönemi özellikleri taşımasıdır. Bu çalışmada Menâsik-i Hacc adlı eserdeki  birleşik fiiller değerlendirilmiş ve bu alanda araştırma yapanlar için kaynaklık etmesi amaçlanmıştır. Birleşik fiiller,  isim/sıfat ve yardımcı eylemlerin birleşmesiyle oluşan birleşik fiiller, bir yanı sıfat-fiil bir yanı yardımcı fiil olan birleşik  fiiller: karmaşık fiiller, bir yanı zarf-fiil bir yanı fiil olan birleşik fiiller: tasvir fiilleri olmak üzere üç başlıkta incelenmiştir.  İncelediğimiz eserde isim ve yardımcı eylemlerle kurulan birleşik fiillerin ağırlıkta olduğu gözlemlenmiştir. Türkçede  yabancı kökenli isimlerin  fiilleşmesinde birleşik fiillerden yararlanılmaktadır. İncelemeye konu olan eserde de isim görevindeki kelimelerin Arapça  kökenli olduğu belirlenmiştir. Bu yolla yabancı kelimeler fiilleştirilmiştir.
Keywords : Menâsik-i Hacc, Sünbül Sinâneddin Yûsuf bin Yakûb, Klasik Osmanlı Türkçesi, XVI. yüzyıl, Birleşik Fiil