Kur’an Yorumunda Hamîduddîn el-Ferâhî’nin Nazm Metodu ve Fil Suresi Tefsiri

Authors : Orhan Güvel

Pages : 54-85

View : 7 | Download : 5

Publication Date : 2018-04-20

Article Type : Research

Abstract :Hindistan’da yaşamış son dönem müfessirlerinden biri de Hamîduddîn el-Ferâhî (1863–1930)’dir. Ferâhî, kendine özgü geliştirdiği Kur’an’daki sure, ayet ve kelimelerin birbiriyle münasebetini de kapsayan , her surenin tek bir ana konusunun olduğu ve tüm ayetlerin bu anlam çerçevesinde anlaşılması gerektiğini savunan "nazm metodu”ndan hareketle "Nizâmu’l-Kur’ân ve Te’vîlu’l-Furkân bi’l-Furkân” isimli Arapça bir tefsir yazmayı hedeflemiştir. Müellifin vefatı nedeniyle tamamlanamayan tefsir çalışmasında Fil Suresi tefsiri, nazm metodunun uygulanması ve önceki dönem müfessirlerinden farklı sonuçlara ulaşılması bakımından müstesna bir yere sahiptir. Ferâhî’ye göre sure, Hz. Peygamber’e değil, Fil Vakası’na şahit olmuş veya olayı birinci tanıklarından dinlemiş Kureyşlilere hitap etmektedir. Ebrehe’nin ordusuna taş atan kuşlar değil, dağlara çekilerek düşman ordusuna mukâvemet gösteren, Kureyş kabilesinin başı çektiği Mekke ahâlisi ve hac için Mekke’ye gelen diğer kabilelere mensup Araplardır. Fil ordusu kuşların attığı taşlar nedeniyle değil, Mekke halkının direnişi ve buna mukâbil ilâhî bir yardım olarak gökten inen, askerlerin üzerlerine taş/çakıl yağdıran bir fırtınayla helak edilmiştir. Kuşlar ise taş atmak için değil, fil ordusundan geriye kalan insan ve hayvan cesetlerini yiyerek Mekke ve çevresini pisliklerden temizlemek için gönderilmiştir.  Hacdaki şeytan taşlama (ramyu’l-cimâr) uygulaması da bu büyük olayın (Fil Vakası) sembolik temsilinden öte birşey değildir. İşte bu makalede Ferâhî’nin hayatı, eserleri ve nazm teorisine ilişkin bilgi verilerek, Fil Vakası ve Fil Suresi hakkında ulaştığı sonuçlar, geçmiş dönem tefsir ve tarih kaynaklarıyla mukayeseli olarak ele alınmıştır. Müellifin iddialarını desteklemek için takip ettiği yöntemler ve sunduğu deliller kritik edilerek, Fil Suresi’nin doğru anlaşılması maksadıyla önerdiği yorumlar değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Makalede ayrıca Ferâhî’ye özgü yorumdan yola çıkılarak Fil Suresi yeniden meallendirilmiştir.
Keywords : Ferâhî, nazm, Fil Vakası, kuşlar, şeytan taşlama