Melezleme Islahı ile Elde Edilmiş GM-41 (Uğur) Zeytin Çeşit Adayının Tozlayıcılarının Belirlenmesi

Authors : Hükümran Gül, Nurcan Uluçay, Neslihan Uzun, Murat Isfendiyaroğlu

Pages : 197-204

Doi:10.25308/aduziraat.1258284

View : 58 | Download : 114

Publication Date : 2023-12-30

Article Type : Research

Abstract :GM-41 zeytin çeşit adayı için uygun tozlayıcı çeşit belirlemek amacıyla 2018 ve 2020 yıllarında Zeytincilik Araştırma Enstitüsünde iki yıl süre ile deneme yapılmıştır. Çalışmada çeşitlerin çiçek tozu canlılık ve çimlenme güçleri ve çiçeklenme periyodu boyunca döllenme biyolojisini etkileyebilecek günlük maksimum sıcaklıklar ve yağış durumu göz önünde tutularak değerlendirmeler yapılmıştır. GM-41 çeşit adayının döllenme biyolojisini belirleyebilmek için serbest tozlanma, kendileme ve 4 tozlayıcı çeşit ile kontrollü tozlama uygulamaları yapılmıştır. Kontrollü tozlama uygulamaları sonucunda iki yılda da en yüksek meyve tutum oranları sırasıyla 2018’de %1.43 ve %0.81 ile 2020’de %1.96 ve %1.49 olarak ‘Memecik’ ve ‘Ayvalık’ zeytin çeşitleri ile tozlanmalarda saptanmıştır. Bu nedenle GM-41 zeytin çeşit adayı için ‘Memecik’ ve ‘Ayvalık’ zeytin çeşitlerinin iyi birer tozlayıcı olduğu düşünülmektedir. Diğer yandan, en düşük meyve tutum oranları ise sıfıra yakın değerler ile kendileme uygulamalarında belirlenmiştir. Verimlilik indeks değerleri göz önünde tutulduğunda GM-41 zeytin çeşit adayı kendine verimsiz olarak sınıflandırılmıştır. Bu nedenle bahçe tesisinde tozlayıcı çeşit kullanımının verimlilik açısından gerekli olduğu düşünülmektedir. İncelenen çeşitlerin çiçek tozu canlılık ve çimlenme oranlarının yıllar arasında farklılık gösterdiği ve döllenme ve meyve tutumu açısından bir problem yaratmayacak düzeyde kabul edilebilir sınır değerleri içinde olduğu saptanmıştır.
Keywords : Zeytin, meyve tutumu, serbest tozlanma, kendileme, karşılıklı tozlama