BÜYÜK İSKENDER BAĞLAMINDA SAHTE ARİSTOTELESÇİLİĞİN ÂMİRÎ’NİN "ES-SA‘ÂDE VE’L-İS‘ÂD"INDAKİ YANSIMALARI

Authors : Fatih Toktaş

Pages : 47-89

Doi:10.21054/deuifd.284945

View : 14 | Download : 15

Publication Date : 2016-12-28

Article Type : Research

Abstract :Âmirî, İslâm felsefesinin karakteristik yaklaşımı olarak nakil-akıl yani İslâm ile felsefe arasında bir uzlaşma olduğu görüşünü benimsemiştir. Bu uzlaşının gerçekleştirilmesi için önce, insanlığın birikimi olan farklı görüşlerin kendi içinde bir bütünlüğe kavuşturmak ve ardından bu yapının İslâm ile uyuştuğunu göstermek gerekmektedir. Nitekim Âmirî’nin metafizikte el-Füsûl ve ahlâk-siyasette ise es-Sa‘âde ve’l-is‘âd başlıklı eserleriyle İslâm ile felsefe arasında uzlaşı kurmaya çalıştığı görünmektedir. es-Sa‘âde ve’l-is‘âd ; ahlâk ve siyaset meseleleri bağlamında İslâm’ın temel kaynaklarından, İslâm tarihinden ve filozoflarından olduğu kadar İran ve Yunan felsefesinden yapılan alıntılardan oluşmaktadır. Yaşadığı çağda ve coğrafyada etkin olan dinler arasında karşılaştırma yaparak İslâm’ın en mükemmel olduğunu ileri süren Âmirî’nin, ahlâk ve siyaset disiplinlerinde İslâm ile felsefe arasında uzlaşı kurabilmesi için, Platoncu idealist ile Fars-Hint kültürünün gerçekçi siyaset anlayışları arasında bir bağdaştırma yapması gerekmektedir. Kanımızca filozof, -sahte olduğunu bilmeksizin- sahte-Aristotelesçi Mektuplar ’dan alıntı yapmak suretiyle bu uyumu aramış; bunun ardından felsefî birikimin ahlâk ve siyaseti ile İslâm arasında bir uzlaşı kurmanın önünü açmıştır.
Keywords : Âmirî, es-Sa‘âde ve’l-is‘âd, sahte-Aristotelesçilik