Şehrin Bellek Mekânı Olarak Aydın Tekstil Yerleşkesi: Mimari ve Yaşantı

Authors : Meltem Yaşdağ

Pages : 38-69

Doi:10.30803/adusobed.895631

View : 31 | Download : 9

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma; 1930’lu yıllarda açılan Sümerbank Kayseri Bez ve Nazilli Basma fabrikaları sonrasında, devletçi sanayileşme ile liberal ekonominin hız kazandığı 1950’li yıllarda, bir sanayi kompleksi ve sosyal mekân olarak faaliyete geçen Aydın Tekstil Yerleşkesi’ni konu almaktadır. Üretim yapıları, lojmanları ve sosyal birimleri ile Cumhuriyet sonrası ‘modern’ sanayi tesisi ve işlevine uygun ünik mimari örnekleri barındıran yerleşke, Aydın’ın şehir tarihi ve gelişimini mimarlık tarihi ve kent kültürü açısından etkilemesi nedeniyle önemlidir. Bu kapsamda araştırmada; yerleşkenin Aydın ilindeki merkeziyetçi kimliği ile yerleşke içinde yer alan yapıların mimarlık tarihi açısından önemi, yayınlanmamış fotoğraf ve çizimleri, sözlü tarih görüşmeleri eşliğinde değerlendirilmektedir. Çalışmanın ana kaynaklarından birini oluşturan Aydın Tekstil Fabrikası emekli çalışanlarının deneyimlerine, yapıların sadece kütlesel değil, fonkisyonları ve kurumsal olarak bir çalışan tarafından nasıl algılandığı ve kullanıldıklarına dair katkı vermesi bakımından önem verilmiştir. Böylece araştırma ile yerleşkenin ‘yaşandığı dönemi’ ilk kaynaktan öğrenme fırsatı verilirken, fabrikaya ait efemera niteliğindeki belgelerin de araştırmada kullanılması mümkün olmuştur. Ayrıca çalışmada yerleşkenin tarihçesi, yerleşke içindeki yapıların mimari özellikleri ve fonksiyonları ile aktif olarak kullanıldıkları dönemdeki işlevlerine değinilirken, sonuç bölümünde yerleşkenin inşa edildiği dönemden bugüne kadar yerel ve bölgesel ölçekte şehir ve mimarlık kültürüne katkılarına dair değerlendirmede bulunulmuştur.
Keywords : Aydın, Tekstil, Endüstriyel Miras, Sanayileşme, Cumhuriyet Sonrası Mimari, Kent Tarihi