Erken Okuryazarlık Alanında Yapılmış Doktora ve Yüksek Lisans Tezlerinin Analizi

Authors : Haydar Özdemir

Pages : 54-66

Doi:10.31457/dased.1027243

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2021-12-26

Article Type : Research

Abstract :İnsanoğlu, geleceğe dair endişeleri arttıkça geleceğin teminatı olan çocuklara daha fazla değer verip onların eğitilmeleri için gün geçtikçe daha fazla çaba göstermektedir. Günümüzde çocuklara verilen eğitim, okul öncesi dönemden başlayarak hayat boyu devam eden bir süreci kapsamaktadır. Çocukları ilköğretim dönemine hazırlamak, ilköğretime geçişlerini kolaylaştırmak ve hazır bulunuşluk düzeylerini artırmak için okul öncesi dönemde verilen erken okuryazarlık çalışmaları kayda değer bir öneme sahiptir. Bu araştırmada, erken okuryazarlıkla alakalı Türkiye’de giderek yaygınlaşan doktora ve yüksek lisans tez çalışmalarının analizi amaçlanmaktadır. Araştırmada, erken okuryazarlıkla ilgili YÖK (Ulusal Tez Merkezi) veri tabanında kayıtlı olan 62 doktora ve yüksek lisans tez çalışması incelenmiştir. Bu tezlerin analizi için nitel araştırma yöntemlerinden belge-doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Doktora ve yüksek lisans tezlerinin yıllara göre dağılımları, hangi üniversitelerin öncülük ettiği, tezlerde kullanılan desenler, araştırma konuları ve örneklemler gibi veriler çalışmanın bulgularını oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre doktora tezinin en çok 2013 ile 2021 yıllarında ve yüksek lisans tezinin ise en çok 2021 yılında yayınlandığı, bu tezlerin yayınlanmasında en çok Gazi, Ankara ve Hacettepe Üniversitelerinin öncülük ettiği görülmektedir. Yapılan araştırmalarda yöntem olarak genellikle nicel araştırmaların kullanıldığı, bununla beraber nitel ve karma desenlerin de kullanıldığı anlaşılmaktadır. Araştırmalarda kullanılan örneklemlerin çoğu 60-72 aylık okul öncesi çocukların oluşturduğu ve amaçsal örneklem çeşidinin en sık benimsendiği görülmektedir. İncelenen araştırmaların konularına baktığımızda, çoğunlukla erken okuryazarlık programlarının etkisine; erken okuryazarlık ile çocukların duygu, görsel algı ve bilişsel becerileri, ebeveynlerinin eğitim durumu ve ailelerinin sosyoekonomik durumları arasındaki ilişkilerine bakıldığı anlaşılmaktadır. Erken okuryazarlıkla alakalı tez çalışmaları; erken okuryazarlığın okul öncesi kurumların dışında uygulanabilmesine, daha kapsamlı programların yapılabilmesine, farklı becerilerle olan ilişkisine bakılabilmesine yönelik öneriler dile getirilmiştir.
Keywords : erken okuryazarlık, doktora tezi, yüksek lisans tezi