Ortaçağ Avrupa Siyaset Düşüncesinde Süreklilik ve Özgünlük: John Fortescue’nün Siyaset ve Yönetim Anlayışının Tarihselliği

Authors : Fatih Durgun

Pages : 1-25

Doi:10.20519/divan.315098

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2017-03-30

Article Type : Research

Abstract :Geç Ortaçağ İngiliz siyaset düşüncesinin en önemli ismi, yazdıkları halen tartışılmaya devam eden John Fortescue’dur. Lancaster ve York Hanedanları arasındaki Güller Savaşı olarak bilinen taht mücadelesinden dolayı İngiltere’nin siyasal ve toplumsal bir krizden geçtiği bir dönemde eserlerini yazan hukukçu ve devlet adamı Fortescue, Krallık Yönetimi ( dominium regale ) ile Siyasal ve Krallık Yönetimi ( dominium politicum et regale ) biçimlerini ayıran kavramsallaştırmasıyla siyasal düşünceler tarihine özgün bir katkı yapmıştır. Fortescue’nün düşüncesinde Krallık Yönetimi, kralın keyfî idaresini simgelerken, Siyasal ve Krallık Yönetimi biçimi, kralın karar alma sürecinde tebaasının rızasını gözetmesi ve İngiliz Örfi Hukuku’nun sınırları dışına çıkmaması anlamına gelir. İngiliz siyaset düşüncesinin Kıta Avrupa’sındakinden farklı olduğunu iddia edenlerce Fortescue’nün kavramsallaştırması, İngiliz anayasalcılığının açık bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir. Öte yandan, seküler bir hukukçu olması nedeniyle, Fortescue’nün siyaset anlayışının teoloji merkezli geleneksel Ortaçağ siyaset düşüncesinden farklı olduğu iddia edilmiştir. Böylece Fortescue’nün siyaset düşüncesinin tarihsel bağlamı ihmal edilmiştir. Bu çalışma Fortescue’nün siyaset düşüncesini tarihsel bağlamı içinde okumayı önermektedir. Yazının temel iddiası, Fortescue’nün siyaset düşüncesinin, düşünülenin aksine, gelecek nesillere hitap eden kuşatıcı bir niteliğe sahip olmadığıdır. Onun siyaset düşüncesi mevcut siyasal ve toplumsal krize bir çözüm önerisi olarak şekillenmiş, geleneksel Ortaçağ siyaset düşüncesinin kalıplarından çıkmayı amaçlamamıştır. Fortescue’nün düşüncesinin asıl değeri ise, Ortaçağ düşüncesi sınırlarından çıkmadan, yeni doğmakta olan profesyonel hukukçular zümresinin içinde bulunulan koşullara bakış açısını yansıtmasından kaynaklanmaktadır.
Keywords : John Fortescue, Geç Ortaçağ, İngiltere, Siyaset Düşüncesi, Siyasal ve Krallık Yönetimi