Divan Şairlerinin Aruz ve Kafiye Kullanımına Dair Bazı Tesbitler

Authors : Ahmet Emin Saraç

Pages : 556-582

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Article

Abstract :Klasik Türk edebiyatının vezin ve kafiyesine dair çeşitli çalışmalar yapılmış olmakla beraber bunların büyük kısmı ya edebî malzemeden ziyade teori kitaplarındaki bilgilerin aktarımına dayanmak yahut bir şairin manzumelerinde rastlanan aruz ve kafiyeye dair bazı özelliklerin sunumundan ibaret kalmak gibi kusurları muhtevidir. Bu makalede divan şiirinin farklı devrelerine mensup beş şairin gazellerine dayanarak aruz ve kafiyeye dair bazı bilinenlerin tashih veya ikmaline çalışılmıştır. Makalede ele alınan başlıca konular şunlardır: İmale sıklığının dönemlere veya şairlere göre miktarı, e sesinde imale, meddin yapılmadığı durumlar, n sesi ile biten hecelerde med yapılması, vasl-ı \'ayn, Arapça ve Farsça kelimelerin Türkçenin selikasına göre okunması, kafiye kelimesinin tekrarı, ek getirerek kafiye oluşturmak. Ayrıca aruz ve kafiye üzerine yapılan çalışmalarda metinlerin eldeki neşirlerine tamamen güvenerek hareket etmemek gerektiği üzerine incelenen neşirlerde karşılaşılan problemlerden bir kısmına temas edilmiştir. Bazan mütearife şeklinde tekrarlanan bazan ise eldeki veri azlığı sebebiyle tereddütle söylenegelen hükümlerin doğruluğunu doğrudan metinlere bakarak belirlemek maksadıyla yapılan bu çalışmada teorik eserlerdeki bilgilerin pratikte çok fazla bir karşılığı olmadığı ortaya konulmuştur. Ayrıca şairlerin vezin ve kafiye kullanımı incelenirken kendi içinde bulundukları devreyi dikkate almak gerektiği anlaşılmıştır.
Keywords : Klasik Türk edebiyatı, vezin, aruz, kafiye