Arap Dilcisi ve Hanefi Fakihi Hüsâmeddin Es-Siğnâki’nin Arap Diline Dair Görüşleri

Authors : Hasan Selim Kiroğlu

Pages : 295-318

Doi:10.33415/daad.1308787

View : 110 | Download : 80

Publication Date : 2023-09-30

Article Type : Research

Abstract :Bu araştırmamızda, dil alanında çalışma yapmış bir Hanefi fakihin dil yaklaşımlarını ele alacağız. Fakih olup, dil alanında yapmış oldukları çalışmalar ile ün yapan âlimlerin dil kurallarının gelişmesine yardımcı olabilmişler ya da bu kurallar ile fıkıh alanına katkı sunabilmişler mi, sorusuna cevap arayacağız. Bu alanda çalışma yapmış olanlar, dili o nezih yerinden farklı bir yere taşıyarak, ana düşünce ve kurallarından uzaklaştırmış olabilirler mi? sorusuna cevap verebilmek amacıyla, örneğin 711 yılında vefat eden, en-Nihâye fî şerḥi’l-Hidâye ile el-Vâfî fî şerhi Uṣûli’l-fıḳh kitaplarının müellifi Hüsâmeddin es-Siğnâki’yi inceledik. Ünlü Hanefi fakihlerinden es-Sığnâkî, fıkıh alanındaki uzmanlığının yanı sıra sarf ve nahiv konularına olan vukufiyetini de içeren, Arap dili alanında telif ettiği eserleriyle dikkat çekmektedir. Sarf ve Nahiv ilimlerinin kolaylaştırılması faaliyetlerinde önemli bir role sahip olan Hüsâmeddin es-Siğnâki, Zemahşerî\'nin el-Mufassal kitabını şerh ederek nahiv alanında el-Muvassal fi Şerhi’l-Mufassal, sarf ilmine dair en-Necâḥu’t-Tâlî Tilve’l-Merâh adlı eseriyle ön plana çıkmıştır. Fıkıh alanındaki yetkinliğini kullanarak dilsel konuları yorumlaması, delillerin araştırılması yöntemleriyle de kendisinden önce araştırma yapanların izinden gitmesi ve sonra gelenlere de dilsel alanda ışık tutması bakımından "illet” kavramının da "illetine” varılması gerektiğini söyleyerek; Mübteda, Haber ve Fail’in ref edilmeleri konusunu, Mefullerin ve Hâl konusunun nasb edilmesi, Muzari fiilin önüne nasb yada cezm eden edatları gelmeksizin merfu olması gibi konulara değinerek, sebebin sebebi yada illetin illeti gibi konuları ele alması bizleri bu alimi incelemeğe itmiştir. Araştırmamızda es-Siğnâki’nin kısa biyografisi ile nahiv usulü alanındaki özet görüşleri, nahiv ilminde yazdığı el-Muvassal fi Şerhi’l-Mufassal, sarf alanında yazmış olduğu en-Necâḥu’t-tâlî tilve’l-Merâh kitapları ile alanında temayüz etmiş olduğu görüş, tutum ve ulaştığı sonuçların değerlendirilmesini ele alacağız.
Keywords : Sarf-Nahiv Görüşleri, İlletin İlleti, es-Siğnâki, Fıkıh