Bir Muamma ve Lugaz Çözümleme Denemesi: Nezim Berati’nin Türkçe Divanı’ndaki Muammalar ve Lugazlar Özelinde

Authors : Betül Elmaci Çetin

Pages : 387-408

Doi:10.33415/daad.1308127

View : 46 | Download : 46

Publication Date : 2023-09-30

Article Type : Research

Abstract :Muamma bilmeceli bir şiir türüdür, daha ziyade manzum olmakla beraber mensur muammalar da vardır. Muammada genellikle başlıkta veya der-kenarda ipucu niteliğinde bir isim verilir ve çoğunlukla tek beyitle yazılan muammadan hareketle o isme nasıl ulaşıldığının bulunması beklenir. Lugaz bilmeceli anlatımın olduğu bir diğer türdür; bir varlığın özellikleri anlatılarak gizlenmiş kelime bulunmaya çalışılır. Türkçe Divanı içinde bu her iki türde de şiir inşa eden bir şair vardır ki Türkçe ve Farsça Divanı\'nın yanı sıra günümüze ulaşan Arnavutça ilk divan sahibi Nezim Berati’dir. Hayatının büyük bir kısmını Berat’ta geçiren şair; 1760 yılında, İstanbul’da, bilmediğimiz bir sebepten mahpusken vefat etmiştir. Nezim Berati, tarihte ve Arap harfli Arnavut edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Türkçe Divanı incelendiğinde şairin dört muamması ve altı lugazı olduğu görülür. Bu şiirlerin transkripsiyonlu metni, nesre çevirisi ve çözümleri verilerek bu çalışmayla bahsi geçen şiirlerin gün yüzüne çıkarılması amaçlanmıştır.
Keywords : Türk-İslam Edebiyatı, Muamma, Lugaz, Nezim Berati, Nezim Frakulla