Kassâb el-Kerecî’nin Nüketü’l-Kur’ân’ı: Muhalif Gördüğü Gruplara Eleştirileri Özelinde

Authors : Fatma Yalniz

Pages : 1153-1182

Doi:10.33415/daad.1122913

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2022-09-30

Article Type : Research

Abstract :İslam tarihinde te’vil, muhtelif grupların Kur’ân’ı yorumlamalarını ifade eden bir kavramdır. Ortaya konan farklı te’vîl yollarının, hangisinin doğru ya da yanlış olduğuna yönelik tarifler, alimlerin usûl arayışında olma çabalarının bir göstergesidir. Usûl arayışında olan alimler arasında bulunan Kassâb el-Kerecî (öl. 360/970[?]) Nüketü’l-Kur’ân’ında muhalif gördüğü grupların yorumlama biçimlerini tahlil etmiş, onların hangi delilleri hatalı kullandığını ve hangi kaideleri ihlal ettiklerini göstermiştir. Bu minvalde müellif kimi zaman farklı grupların nasıl yanlış te’vîl yaptığını kimi zaman ise hangi te’vîl biçiminin doğru olduğunu göstermiştir. Bu bağlamda makale çalışmamız, klasik dönemde tefsirde usûl arayışlarının mevcut olduğu temel varsayımından hareket etmektedir. Bu doğrultuda makalenin amacı, Kassâb el-Kerecî’nin Nüketü’l-Kur’ân adlı eserinde muhalif gördüğü grupların Kur’ân’ı yorumlama biçimlerini tenkit ve tahlil etme süreçlerinde esasen onun bir usûl arayışı ortaya koyduğunu ispat etmektir. Dolayısıyla bu çalışma, modern dönemde bazı araştırmacılar tarafından iddia edilen "tefsir ilminin bir usûl önermediği” tezine de bir itirazı ifade etmektedir. Bu bağlamda makale, tefsirde usûl problemi tartışmalarına bir nebze katkı sunmayı hedeflemektedir. Makale çalışmamızda sosyal bilimlerde nitel araştırmalarda kullanılan veri ve içerik analizine ve açıklayıcı yaklaşıma başvurulmuştur. Neticede Kerecî’yi tefsirde usûl arayışına sevk eden âmiller bulunduğu tespit edilmiştir. Tefsirde usûl arayışıyla ilgili temel bulgular temel olarak şu şekilde zikredilebilir: Müellifin muhalif gördüğü gruplar ekseninde; kavramların anlam alanının görmezden gelinmesi, mecâz’ı açıklamada hataya düşme, metnin bağlamını görmezden gelme ve mantık kaidelerini ihlal etme gibi olgularda formel biçimlere yönelik tahlillerinin bulunduğu görülmektedir.
Keywords : Tefsir, Kur’ân, Kassâb el-Kerecî, Nüketü’l-Kur’ân, Te’vîl, Usûl Arayışı