OSMANLIDA FERASETİYLE PADİŞAHA YÖN VEREN BİR ŞEYHÜLİSLAM: ANKARARAVÎ MEHMED EMİN EFENDİ (Öl. 1098/1687)

Authors : Ali Aslan Topçuoğlu

Pages : 313-337

Doi:10.33415/daad.1049456

View : 24 | Download : 12

Publication Date : 2022-03-31

Article Type : Research

Abstract :Doğduğu yere nispetle Ankaravî diye anılan Mehmed Emin Efendi, Osmanlı eğitim sisteminde farklı âlimlerden ilim tahsil etmiş, Sahn-ı Semân ve Süleymaniye medreselerinde müderrislik görevinde bulunmuştur. Ayrıca fetva eminliği ve farklı yerlerde kadılık yapan Mehmed Emin Efendi, Rumeli kazaskerliğine tayin edildikten sonra bu görevi esnasında Şeyhülislâm Minkârîzâde Yahyâ Efendi’nin rahatsızlığı nedeniyle ona vekâlet etmiştir. 1685 yılında ikinci defa kazaskerliğe ve sonrasında Çatalcalı Ali Efendi’nin yerine şeyhülislamlık görevine getirilmiştir. Şeyhülislamlığı esnasında avcılığa düşkün olmasıyla bilinen IV. Mehmed’in devlet işlerinden uzak kalması ve cephelerden gelen kötü haberler sebebiyle onu asli göreviyle uğraşmaya ikna ederek muhtemel ayaklanmayı önlemede etkin bir rol üstlenen Mehmed Emin Efendi, bilhassa şeyhülislamlığı döneminde verdiği fetvaları "Fetâvâ-yı Ankaravî” adı altında toplamıştır. Diğer taraftan 1676’da Rumeli kazaskerliğinden azledildikten sonra Ankara’da ikamet ettiği dönemde Hanefî fıkıh âlimlerinden Timurtâşî’nin güvenilir kitaplardan derleyerek telif ettiği "Tenvîru’l Ebsâr” adlı eserine hâşiye yazmıştır. Bunun yanında tefsirle ilgili çalışmaları da bulunan Mehmed Emin Efendi, önceki dönemlerden almış olduğu dinî ilimlerdeki birikimiyle sonraki nesillere ilham kaynağı olan önemli simalardan biridir.
Keywords : Fâkîh, Medrese, Şeyhülislam, Fetva, Hâşiye