İBN MEYMÛN’DA TANRI’NIN İLMİ VE İNÂYET İLİŞKİSİ PROBLEMİNE ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Authors : Semra Tüfenkçi

Pages : 1129-1154

Doi:10.33415/daad.949166

View : 24 | Download : 19

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Research

Abstract :Bu makale, İbn Meymûn’un (ö. 1204) Delâletu’l-Hâirîn adlı eserinde Tanrı’nın ilmi ve inâyeti arasında kurduğu ilişkiye odaklanmıştır. Bu amaçla önce filozofun Tanrı’nın ilmi meselesine bakışı genel hatlarıyla ele alınmış; daha sonra inâyet teorisi ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. İbn Meymûn’a göre, filozofların Tan-rı’nın tikelleri bilmediği yönündeki iddiaları, inâyet konusundaki hatalı görüşle-rinden kaynaklanır. O, hak etme esasına ve aklî mükemmelliğe dayalı inâyet gö-rüşüyle Tanrı’nın tikelleri bilmesiyle ilgili şüphelerin ortadan kalkacağını iddia eder. Ancak kimi düşünürler İbn Meymûn’un inâyet teorisi ile Tanrı’nın ilmi ara-sında kurduğu ilişkiyi problemli görmüştür. O, Tanrı’nın tikelleri bildiği konu-sunda net bir pozisyon almakla birlikte inâyet konusundaki bâtınî anlatımı, Tan-rı’nın tikelleri bilmesiyle ilgili gerçek görüşünü halktan gizlediği şeklinde yorum-lanmıştır. Neticede Delâletu’l-Hâirîn’in ilim ve inâyete ilişkin bölümleri ile bu konuda yazılmış ikincil literatür değerlendirilerek, İbn Meymun’un ortaya koy-duğu inâyet teorisinin Tanrı’nın tikelleri bildiğini göstermede başarısız olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Delâletu’l-Hâirîn, aklî mükemmellik, hak etmeye göre inayet.