THE HISTORICAL JOURNEY OF THE LEGAL CHANGE IN THE ḤANAFĪ SCHOOL ABOUT THE COMPENSATION OF BENEFITS

Authors : Kamil Yelek

Pages : 797-814

Doi:10.33415/daad.942484

View : 26 | Download : 11

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Research

Abstract :Menfaatlerin tazmin edilmemesi, Hanefî mezhebine göre temel bir kuraldır. Ancak müteahhir Hanefî âlimleri, mezhepteki yerleşik bu kurala (zâhirü’r-rivâye) bazı istisnalar getirmişlerdir. Vakıf malı, yetim malı ve kiraya verilmek üzere hazırlanmış (mu‘addün li’l-istiğlal) malların menfaatleri (kullanım bedelleri) bu kuralın istisnalarıdır. Müteahhir Hanefî âlimleri ilgili kuralı biraz esneterek menfaatlerin sadece bu üç yerde tazmin edileceği görüşünü benimsemişlerdir. Bu konuyla ilgili fetvâlar başlangıçta vâkıât/fetâvâ türündeki kitaplarda gündeme getirilmiş, sonrasında aynı türdeki pek çok eserde tekrarlanarak belirli bir otorite elde etmiş ve nihayetinde Hanefî meşâyihinin kabulüne mazhar olan bu görüş, mezhebin daha sonraki hukuk metinlerinde ve şerhlerde yerini alarak doktrinin bir parçası olmuştur. Bu çalışmada, menfaatin tazminiyle ilgili Hanefî mezhebindeki zâhirü’r-rivâye kuralın sonraki Hanefî meşâyihi tarafından nasıl revize edildiği, bununla ilgili zikredilen istisnaların yaklaşık olarak ne zaman ortaya çıktığı ve bu konuya dair yakın zamanda ileri sürülen bazı iddiaların doğru olmadığı Hanefî hukuk literatüründeki örneklerden hareketle gösterilecektir.
Keywords : İslam hukuku, Menfaatlerin Tazmini, Vakıf Malı, Yetim Malı, Mu‘addün li’l-istiğlal