ENDONEZYALI ÂLİM HAMKA’YA GÖRE MODERN İNSANIN MANEVİYATININ TASAVVUFLA YENİDEN İHYASI

Authors : Güldane Gündüzöz

Pages : 43-69

Doi:10.33415/daad.840293

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2021-03-31

Article Type : Research

Abstract :‘Selefîler’ bir taraftan yirminci yüzyılda modernist İslâm söyleminin anti-liberal çerçevesine oturtulmakta, diğer taraftan İslâm’ın aslî referanslarına vurgu yapan bir grup olarak konumlandırılmaktadır. Bu itibarla selefî düşünce birtakım dinî hareket ve tasavvurlara bid’at suçlamasını yönelten bir düşüncenin mümessili olarak tanıtılmaktadır. Selefîliğin bu doğrultuda, bid’at suçlamasına maruz kalan düşünce ve hareketlerin başında tasavvuf gelmektedir. Buna mukabil Selefiler, Hz. Muhammed ve ashabını da içine alacak şekilde sınırları çizilen zühd dönemini doğru bir dindarlık modeli olarak kabul etmektedirler. Bu makale, söz konusu zihniyetin kodlarını çözümleyici olarak selefîlik düşüncesi ile tasavvufu modern bir söylem şeklinde birleştiren ve daha çok Hamka adıyla bilinen Hacı Abdul Malik bin Abdul Karim Amrullah’ın (1908-1981) görüşlerini ele almaktadır. Hamka, Malay dünyasında en etkili Müslüman halk figürlerinden biridir. O, geniş bir coğrafî alanda hem selefîler arasında hem de tasavvuf çevresinde kabul görmektedir. Hamka bir taraftan tasavvufun savunucusu iken diğer taraftan "Selef”e ve "Selefî İslâm” kavramına atıfta bulunmak suretiyle farklı bir düşünce modeli oluşturmaktadır. Hamka bir yandan tasavvufu incelediği eserler ortaya koymuş, diğer yandan tasavvufu bizzat yaşayan kişilerle ilişkilerini canlı tutmuştur. Eserlerinden anlaşıldığına göre Hamka’nın tasavvuf anlayışı, irfânî ve felsefî tasavvuftan ziyade "ahlâkî tasavvuf” bağlamında değerlendirilecek bir düşünüşün izlerini taşımaktadır.
Keywords : Tasavvuf, Hamka, Endonezya, Selefî İslam, Neo-Sûfizm