- Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi
- Vol: 21 Issue: 1
- ABBÂSÎ İKTİDARININ MEŞRUİYET ARACI OLARAK AHBÂRU’L-ABBÂS VE İSLÂM TARİHÇİLİĞİ AÇISINDAN DEĞERİ...
ABBÂSÎ İKTİDARININ MEŞRUİYET ARACI OLARAK AHBÂRU’L-ABBÂS VE İSLÂM TARİHÇİLİĞİ AÇISINDAN DEĞERİ
Authors : Öznur Özdemir, Şule Yüksel Uysal
Pages : 293-322
Doi:10.33415/daad.820181
View : 17 | Download : 6
Publication Date : 2021-03-31
Article Type : Research
Abstract :Emevî iktidarının son bulmasıyla 132/750 yılında hilâfete geçen ve ikinci İslâm hanedanı sayılan Abbâsîler, yönetimi uzun bir ihtilâl hareketi nihayetinde devralmışlardı. İktidarı devraldıktan sonraki politikaları da ihtilâlin etkisinde olan bir anlayışa göre şekillenmişti. Öncelikli hedefleri hilâfetin kendilerinin meşru hakkı olduğunu savunmak ve bunu İslâm toplumundaki tebaaya kabul ettirmekti. Bu uğraşları ihtilâl başarıya ulaşana kadar olduğu gibi ilk Abbâsî halifesinin kendisini halife ilan etmesinden sonra da uzun müddet devam etmiştir. Hilâfeti ele geçiren hanedanın meşruiyetini ispat gayesi, bu dönemde yazılan eserlere belirli ölçülerde yansımıştır. Bu eserler arasında, Ahbâru’l-Abbas adıyla bilinen ve 1950’li yıllarda Bağdat’ta bulunan bir el yazması, ihtilâl tarihinde önemli bir yere sahiptir. Kaynağa birçok çalışmada başvurulmuş olmasına rağmen, bu zamana kadar Abbâsî iktidarının meşruiyet aracı olarak İslâm tarihçiliği açısından müstakil bir çalışmada değerlendirilmemiştir. Bu makale, Ahbâru’l-Abbas’ı yönlendirici ve taraflı bir kaynak olarak ele alıp eserin yazım amacı hakkında bir inceleme ortaya koymak üzere kaleme alınmıştır. Kaynak modern dönemde İslâm tarihçiliğine yöneltilen sorular ve Abbâsî İhtilâline dair tartışmalar ışığında değerlendirilecektir. Çalışma, kaynaktan belirli bölümler içermektedir ve bu bölümler öne çıkan tartışma konuları ile ilişkilendirilerek sunulacaktır. Böylece 3./9. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen bir İslâm tarihi kaynağı, tarih yazımı açısından ele alınarak da‘vet, devlet ve meşruiyet ekseninde Abbâsî İhtilâli ve ideolojik tarihçiliğinin analizi yapılmış olacaktır.Keywords : İslâm Tarihi, Abbasiler, Abbâsî İhtilâli, Tarih Yazımı, Meşruiyet