HZ. HAFSA’YA NİSPET EDİLEN KIRAAT VECİHLERİNİN MÂTÜRÎDÎ TEFSİRİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Authors : Nesrişah Saylan

Pages : 397-420

Doi:10.33415/daad.662757

View : 24 | Download : 22

Publication Date : 2020-03-31

Article Type : Research

Abstract :Hz. Peygamber’in eşlerinden biri olan Hz. Hafsa (ö. 45/665), dört büyük halif-enin ikincisi olan Hz. Ömer’in (ö. 23/644) kızıdır. Hz. Hafsa, döneminde oku-ma yazma bilen ender sahâbîlerden biridir. Hz. Hafsa’nın önemli özelliklerin-den birisi, Hz. Ebû Bekir (ö. 13/634) döneminde Mushaf haline getirilen Kur’ân âyetlerinin, Hz. Ebû Bekir’in vefatından sonra Hz. Ömer’e; ondan sonra da Hz. Hafsa’ya teslim edilmesidir. Kur’ân’ı iyi bilen, anlayan, Kur’ân’ın hıfzı ve kıraatiyle meşhur olan sahâbe arasında yer alan Hz. Hafsa, kıraat ilminde de önemli bir konumdadır. Onun kendisine ait bir mushafının bulunması ve kaynaklarda kendisine nispet edilen kıraat vecihlerinin olması bu durumu desteklemektedir. Nitekim Hz. Hafsa’ya atfedilen kıraat vecihleri kaynaklarda kaydedilmekte ve söz konusu vecihler çeşitli yönlerden değerlendirilerek âyetlerin tefsirinde ve te’vilinde kullanılmaktadır. Bu tefsirler içerisinde Hz. Haf-sa’ya nispet edilen kıraat vecihlerine en kapsamlı şekilde yer veren müfessirl-erden birisi Mâtürîdî’dir (ö. 333/944). Bizi böyle bir çalışmaya yönlendiren nedenlerden biri Mâtürîdî tefsirinde Hz. Hafsa’ya nispet edilen kıraat vecih-lerinin çokça yer almasıdır. Nitekim Mâtürîdî, Hz. Hafsa’ya atfedilen kıraat vecihlerini âyetin farklı şekilde yorumlanması, kelimenin anlamını açıklama, âyetteki kapalılığı giderme, âyetle ilgili zikredilen görüşleri destekleme gibi kıraat-tefsir ilişkisi bağlamında kullanmıştır.
Keywords : Kur'an, Tefsir, Kıraat, Hz. Hafsa, Mâtürîdî