İLK DEİSTLERE GÖRE DEİZMİN TEMEL İNANÇLARI

Authors : Mehmet Akif Altunişik

Pages : 615-642

Doi:10.33415/daad.581849

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2019-09-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma İngiliz deistler olarak da adlandırılan ilk deistlerden hareketle deizmin temel iddialarını ele almaktadır. Uzun bir tarihi geçmişi olan deizm ile ilgili mutlak bir yargıda bulunmanın ciddi zorlukları olmakla birlikte deizmin temel inançlarını tartışmak mümkündür. Ancak tarihsel süreçteki farklı deizm anlayışları dikkate alınmadan, yüzeysel ve genel bir perspektif ile meseleye yaklaşmak hem eksik hem de hatalı değerlendirmelere neden olacaktır. Bu çalışmamızda, din felsefesinin yakından ilgilendiği deizm sorunu, benzer ya da farklı anlayışlara sahip ilk deistlerin Tanrı, ahlak, vahiy ve ölümsüzlük gibi temel inançlara yaklaşımları esas alınarak tartışılmaktadır. İlk başta kurumsal Hristiyanlığa ciddi bir eleştiri olarak ortaya çıkan deizm aslında, vahyin yerine akıl ya da doğal dini yerleştiren bir inançtır. Ancak deizmi hakkıyla anlamak için hangi deizm sorusunu sormak gerekir. Zira deizmde, Tanrı ve ahlak konularında birbirine oldukça yakın düşüncelere rastlanırken, ölümsüzlük ve özellikle de vahiy konusunda birbirinden çok farklı inançlara rastlamak mümkündür.
Keywords : İnanç, deizm, akıl, vahiy, ahlak