MEVLİTLER BAĞLAMINDA OSMANLI DİN KÜLTÜRÜNÜ BESLEYEN ESER-LERDE NÛR-İ MUHAMMEDÎ ANLAYIŞI ve DİĞER BAZI KÜLTÜRLERDEKİ BENZER DÜŞÜNCELERLE MUKAYESESİ

Authors : Hidayet Aydar

Pages : 547-587

Doi:10.33415/daad.479499

View : 22 | Download : 11

Publication Date : 2019-09-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada İslamî kültürde, özellikle de Tasavvuf ve İslam Edebiyatı alanlarında oldukça yaygın bir anlayış olan Nur-i Muhammedî hususu ve bunun Osmanlı din kültürünü besleyen eserlerdeki algılanış biçimi üzerinde durulacaktır. "Allah’ın mahlûkat arasında yarattığı ilk varlığın Hz. Peygamber’in nurunu olduğu” anlayışına dayanan Nur-i Muhammedî konusu, hicri üçüncü asırdan itibaren yazılan eserlerde işlenmeye başlanmıştır. Bazı kaynaklarda bu anlayışın aslının başka kültürlere dayandığı ileri sürülmüştür. Bununla birlikte Hz. Muhammed’in nurunun ilk yaratılan varlık olduğu inancı, dinî-tasavvufî çevrelerde büyük bir ilgi görmüştür. Bu ilgi Osmanlı din kültürünü besleyen eserlerde ziyadesiyle yer almıştır. Neredeyse halka vaz u nasihat etmek ve onları dinî ve ahlâkî yönden eğitmek maksadıyla yazılmış tüm Osmanlıca eserlerde bu husus ele alınmıştır. Biz burada bu anlayışın Osmanlı tebaası arasında sıkça okunan Mevlit kitaplarında nasıl işlendiğini irdeleyeceğiz. Sonra bu anlayışın hakikati ve başka kültürlerle, bilhassa Hıristiyanlık kültüründeki anlayışla alakası üzerinde durmaya çalışacak, aralarında bir benzerliğin bulunup bulunmadığı, bir etkileşimin olup olmadığı konusunu inceleyerek bir sonuca varmaya gayret edeceğiz.
Keywords : Nur-i Muhammedi, İslam kültürü, Osmanlı, Tasavvuf, İslami Edebiyat, Mevlitler, Hıristiyanlık