Sembolik Anlatımın Siyasal Bir Araç Olarak İşlevselleşmesi ve Bâtınî Mezheplerde Gizli Dil

Authors : Mehmet Dalkiliç

Pages : 125-142

View : 23 | Download : 11

Publication Date : 2005-06-01

Article Type : Research

Abstract :Dil, iletişimi sağlayan en önemli araçlardan biri olduğu gibi, başlangıcından beri insanın tanımında yer alan düşünen canlı ya da hayvan-ı natık terkibinde dilin toplumların teşekkülünde ve insanın insan olmasındaki işlevi ve belirleyici rolü vurgulanmıştır. Diller toplumların oluşmasındaki en önemli araç olmuş ve her toplum ya da toplum içindeki farklı kesimler kendilerince bir dil geliştirmesi neticesinde, bu yönüyle bazen genel içinde dar gurupların anlaşmasını sağlayan diller söz konusu olmuştur. Bunları iki esasta ele alabiliriz: Birincisi belirli bir gurubun sadece kendisinin anlayabildiği bir dil kullanımıdır. İkincisi ise, nesnel dilin ve anlatımın karşısına, zâhir-bâtın ayrımını esas alarak her kelimenin ve olgunun ardında görünenden başka bir anlamın bulunduğuna inanmaktır. Bunun en tipik örneği, İslam mezhepleri tarihinde Bâtınîlik olarak bilinen ve İslam toplumunun kültür ve siyaset hayatında derin etkiler bırakmış olan bir akımın tavrıdır. Bâtınîlik, belirli bir siyasal hedefi olan bir hareketin dînî metinleri siyasal amaçları için işlevselleştirmiştir ve buna bağlı olarak takiyye’yi bir sosyal davranış olarak geliştirmiştir. O halde sorun, sembolik anlatımın bir siyasal ve entelektüel hedefi gerçekleştirmede nasıl işlevselleştirildiğidir.
Keywords : mezhep, sembolizm, Bâtıniyye, takiyye, Dil