Gazâlî’nin Dönemindeki Ulemâya Yönelttiği Eleştiriler

Authors : Bülent Çelikel

Pages : 117-138

View : 18 | Download : 6

Publication Date : 2013-04-01

Article Type : Research

Abstract :İslâm eğitim tarihinde kurumsallaşmanın başladığı dönemde müderrislik yapan Gazâlî’nin hayatı ve eserleri eğitim tarihi bakımından son derece önemlidir. Onun eserlerini okurken, satır aralarında kendi dönemine ait tespit ve tenkitleri bulmak mümkündür. Onun özellikle İhyâ adlı eserindeki eleştirilerin merkezinde döneminin ulemâsı yer alır. Ona göre toplumdaki ahlâkî çöküntünün baş müsebbibi ulemâdır. Asıl amacı iyiliği yüceltmek (emr-i ma’rûf) olan ulemâ, maddî menfaat sevdasına kapılarak bu amacından uzaklaşmıştır. İşte ulemânın toplumsal rolündeki bu sapma, Fransız düşünür Benda’nın 19. yy. aydınına yönelttiği ve "ihânet”le tanımladığı eleştiriye uymaktadır. Söz konusu eleştiriler, makale boyunca bu fikrî temel üzerinde ve Gazâlî’nin Munkız adlı otobiyografisi paralelinde ele alınacaktır.
Keywords : Gazâlî, ‘ulemâ eleştirisi, aydının işlevi