Fıhkî Hadisler Arasındaki İhtilâfların Çözümünde Mîzân Yöntemi

Authors : Ferhat Gökçe

Pages : 7-36

View : 18 | Download : 6

Publication Date : 2013-04-01

Article Type : Research

Abstract :Hz. Peygamber’in söz ve fiillerini anlamaya yönelik hadis ilimlerinin en önemli-lerinden birisi, "muhtelifu’l-hadîs” ilmidir. Hadisler arasındaki ihtilâflara farklı bir yaklaşımı Abdülvehhâb eş-Şa’rânî, el-Mîzânu’l-Kübrâ isimli eserinde ortaya koymaktadır. Şa’rânî, bu eserinde fıkhî hadisler arasındaki ihtilâfların yanı sıra mezhep âlimleri arasındaki ihtilâfları da çözüme kavuşturmaya çalışmıştır. Şa’rânî’ye göre "mîzân”, keşfî bilgiler dahil olmak üzere, tüm bilgilerin tartılması gereken bir terazidir. Mîzân, aslında şerîatın kendisidir. Şerîatın hükümleri ise dinin iki insan tipi olan kuvvetli ve zayıflara hitap etmektedir. Şa’rânî, Hz. Peygamber’in hadisleri ve müçtehitlerin fıkhî hükümleri arasındaki çelişkili gibi görünen hususlara mîzânın iki mertebesi olan "teşdît” ve "tahfîf” (azîmet ve ruhsat) uygulandığında gerçekte bir çelişki kalmayacağı görüşündedir. Bu makalede Şa’rânî’nin mîzân yönteminin hadislerle ilgili boyutu ele alınarak değerlendirilmiştir.
Keywords : Muhtelifu’l-hadis, Şa’rânî, tasavvuf, azîmet ve ruhsat, fıkhî hadisler.