HARRAN’IN HANBELÎ MEZHEBİNİN GELİŞİMİNE KATKISI

Authors : Bekir Karadağ

Pages : 167-189

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2019-03-29

Article Type : Research

Abstract :Bu makalede günümüzde Şanlıurfa iline bağlı bir ilçe olan Harran’ın Hanbelî mezhebinin gelişimine yaptığı katkı ele alınmıştır. İslamiyet öncesi dönemlerde önde gelen ilim ve kültür merkezlerinden biri olan Harran, bu özelliğini Müslümanların eline geçmesinden sonra da devam etmiştir. İslami ilimlerde birçok âlimin yetişmesine katkıda bulunan Harran, İslam hukuk tarihinde önemli bir yer teşkil etmiştir. Harranlı fakihler, dört Sünnî mezhep içerisinde önemli bir konumda bulunmakla beraber en fazla Hanbelî mezhebine katkıda bulunmuşlardır. Telif, eğitim faaliyeti ve kadılık görevi gibi etkilerle Hanbelî mezhebinde adından söz ettiren Harranlı Hanbelî fakihler, özellikle mezhebin istikrar bulduğu ve yayıldığı dönemde etkin olmuşlardır. Harran’da Hanbelî mezhebinin yayılışının hicri V. Yüzyıl başlarında Ebü’l-Kâsım Ali b. Muhammed ez-Zeydî ile başlandığı kabul edilse de bu yayılmanın daha erken tarihlerde başladığını söylemek mümkündür. Hanbelî mezhebinin ilk merkezi olan Bağdat’a yakınlığından dolayı Harran, ilk dönemlerden itibaren Irak, Bilâd-ı Şam, Mısır ve Cezîratu’l-Arab gibi bölgelerle beraber mezhebin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Hanbelî mezhebinin Harran’a yayılışında şehrin ilmi alt yapısının uygunluğu, öğrenci faaliyetleri ve kadı atamaları gibi etkenler rol oynamıştır.
Keywords : İslam Hukuku, Hanbelî Mezhebi, Harran, Bağdat, Kadılık