EHL-İ HADİS FIKHININ TEDVİNİ: 
TİRMİZÎ’NİN CÂMİ‘İNDE FIKHÜ’L-HADİS VE FAKİH MUHADDİSLER TABAKÂTI

Authors : Oğuzhan Yildiz

Pages : 99-136

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research

Abstract :Tirmizî’nin Câmi‘ inin özelliği olarak belirlenebilecek ilk etken, eserin mahza hadis rivâyeti için telif edilmemesidir. Eserde hadis rivâyetleriyle mündemiç olarak özellikle hadislerin fıkhının da işlenmesi, söz konusu eserin bariz bir özelliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Müellifin hadislerin fıkhını işlemesi iki yolla olmaktadır. Bu yollardan birincisinde bizzat kendisi hadis rivâyetlerinden yola çıkarak fıkhî istinbâtlarda ve tercihlerde bulunmaktadır. Onun bu süreçte takip ettiği usûl, ehl-i hadisin hüküm istinbât usûlü, teknik tabiriyle fıkhü’l-hadis disiplinidir. Bu disiplinde, tek bir tarikten gelse bile isnadı, metni ve varsa illetleriyle beraber hadis rivâyeti bir bütün olarak ele alınmakta ve sıhhati tespit edildikten sonra naklî veya aklî başka bir delile arz edilmemektedir. Tirmizî’nin hadislerin fıkhını işlemesinin ikinci yolu ise bir kısım âlimlerin görüşlerini nakletmek suretiyledir. Onun seçtiği bu âlimler de ehl-i hadise mensup olup fıkhü’l-hadis disiplinine göre fıkhî istinbâtlarda bulunan isimlerdir. Bu isimlerin bir araya getirilmesi ile ehl-i hadis fakihlerin; diğer tabirle fakih muhaddislerin tabakâtı elde edilebilmektedir. Nitekim Tirmizî’nin atıfta bulunduğu isimlerden elde edilen tabakalar arasında kuvvetli bir hoca talebe ilişkisi görülmekte ayrıca Tirmizî öncesi ve sonrasında yapılan tabakalandırmalarla mukayese edildiğinde büyük bir uyumdan söz edilebilmektedir. Bu durumlardan hareketle Tirmizî’nin hicrî üçüncü asırda ehl-i hadis fıkhını tedvin ettiği de ifade edilebilir.
Keywords : Hadis, Fıkhü’l-hadis, Tirmizî, Câmi‘, Ehl-i Hadis