AKSARÂYÎ’NİN KİTABÜ’L-ES’İLE VE’L-ECVİBE’Sİ VE YORUM METODU

Authors : Necattin Hanay

Pages : 171-198

View : 21 | Download : 16

Publication Date : 2018-10-31

Article Type : Research

Abstract :Cemaleddîn Aksarayî’nin Kitabü’l-es’ile ve’l-ecvibe olarak bilinen Şerhu müşkilâti’l-Kur’âni’l-Kerîm ve şerhu müşkilâti’l-ehâdîsi rasûli Rabbi’l-ʻâlemîn adlı kitabı bazı ayet ve hadislerdeki müşkilâta dair soru ve cevapları muhtevî Farsça bir eserdir. Anadolu topraklarında beylikler döneminde yaşamış olan Aksarayî, mevcut kitabını Amasya emiri Hacı Şadgeldi Paşa’ya ithafen kaleme almıştır. Ayet ve hadislerde var olduğu düşünülen problemleri gündeme taşıyan Aksarayî’nin naslar karşısında konumlandığı yer, tevilin kendisine sunduğu geniş hareket alanını da etkin bir şekilde kullandığı yorumlama/uzlaştırma zeminidir. Bu zemini ayakta tutan epistemolojik referansı ise çoğunlukla dilbilime dayalı beyânî bilgi sistemidir. Ancak eserde kelamî ve itikadî açıdan problem teşkil eden, örneğin rü’yetullah, hüsün-kubuh, ismet-i enbiya gibi meselelere taalluk eden nasların yorumu Eşʻarî düşünce sistemine dayalı teolojiye uygun olarak çözüme kavuşturulmaktadır. Elinizdeki bu çalışma hem eser hakkında bilgi vermekte, aynı zamanda nas-yorum ilişkisini mezkûr eser özelinde ortaya koymaktadır.
Keywords : Aksarayî, Es’ile, Ecvibe, Müşkil, Te’vil