LÜTUF TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE ALLAH-İNSAN İLİŞKİSİNİN MU’TEZİLÎ YORUMU

Authors : Mahsum Aytepe

Pages : 237-276

Doi:10.33415/daad.478324

View : 18 | Download : 56

Publication Date : 2017-12-31

Article Type : Research

Abstract :İnsan, âlemlerin Rabbi olan Allah tarafından yaratılmış ve teklife muhatap tutulmuştur. Teklif, insan için sorumluluk olduğu kadar bir imkândır. Teklifi imkâna dönüştüren şey, Allah’ın yardım ve inayetine konu olmasıdır. Mu’tezile Allah’ın yardımını lütuf kavramı ile izah eder. Lütuf, insanın mükellef olduğu sürece, ilahi yardıma mazhar olduğunu ifade eder. İnsan bir taraftan lütuf olarak gerçekleşen bir yardımla teklife muhatap olmakta, diğer taraftan özgürlüğünü koruyabilmektedir.  Burada temel problem, insanın özgürlüğünü tartışmasız kabul eden Mu’tezilenin bu yardımı nasıl izah edeceğidir. Zira Mu’tezile hiçbir surette insanın irade ve ihtiyarının zedelenmesini kabul etmez. Bu çalışma, lütuf teorisi bağlamında Allah ile insan arasında gerçekleşen ilişkiye değinmekte, yardım ve özgürlük paradoksuna Mu’tezilenin nasıl bir açıklama getirdiğini ele almaktadır.
Keywords : Mu’tezile, Kadı Abdülcebbar, Lütuf, Teklif, Ahlak