YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN AKTARIMI

Authors : Başak Karakoç Öztürk

Pages : 288-312

Doi:10.32321/cutad.781673

View : 23 | Download : 14

Publication Date : 2020-12-21

Article Type : Research

Abstract :Yabancı dil öğretiminde hedef dile yönelik somut olmayan kültürel mirasın ders kitapları yoluyla aktarılmasına ve korunmasına yönelik çabalar oldukça önemlidir. Bu önemden yola çıkarak yapılan araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan farklı seviyelerdeki ders ve çalışma kitaplarını somut olmayan kültürel miras alanlarına yer verme açısından metinler, etkinlikler ve görseller bağlamında değerlendirmektir. Bu kapsamda İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti incelenmiş, nitel araştırma olarak desenlenen çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinde belirlenen miras alanlarını içeren bir kontrol listesi hazırlanmış, Türkçe öğretim setinin her seviyesindeki ders ve çalışma kitaplarında yer alan metinler, etkinlikler ve görseller kontrol listesinde yer alan somut olmayan kültürel miras alanlarına yer verme düzeyleri açısından değerlendirilmiş ve kontrol listesine işlenmiştir. Verilerin analizinde hem içerik analizi hem de betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda temel düzey olarak kabul edilen A1 seviyesindeki ders ve çalışma kitaplarındaki metinlerin somut olmayan kültürel miras alanlarından sadece "Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller, Şölenler” alanıyla ilgili metinler olduğu saptanmıştır. A2 düzeyindeki ders kitabında, "Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar”, "Gösteri Sanatları” ve "Doğa ve Evrenle İlgili Bilgi ve Uygulamalar” alanlarına yönelik metinler bulunduğu ancak çalışma kitabında sadece "Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar” alanıyla ilgili az sayıda metne yer verildiği saptanmıştır. Sonuç olarak A1 düzeyindeki kitaplarda somut olmayan kültürel miras alanlarıyla ilgili toplam 7 metin, A2 düzeyindeki kitaplarda ise 13 metin vardır. Orta düzeydeki kitaplarda ise B1 düzeyinde 11 metin, B2 düzeyinde 7 metin olduğu saptanmıştır. B1 düzeyindeki ders kitabında "Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar”, "Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller, Şölenler” ve "Doğa ve Evrenle İlgili Bilgi ve Uygulamalar” alanlarına yönelik metinler bulunurken, çalışma kitabında sadece "Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller, Şölenler” alanıyla ilgili iki metnin olduğu görülmüştür. B2 düzeyindeki ders kitabında ise "Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar”, "Gösteri Sanatları”, "Doğa ve Evrenle İlgili Bilgi ve Uygulamalar” alanlarına yönelik metinlere yer verildiği, çalışma kitabı incelendiğinde SOKÜM alanlarından sadece "Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar” alanına yönelik metinlerin olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar temel ve orta seviyedeki kitaplarda somut olmayan kültürel miras alanlarıyla ilgili metin sayısının yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Temel ve orta seviyedeki kitaplar etkinlikler açısından incelendiğinde somut olmayan kültürel mirasın tüm alanlarına yönelik etkinliklere yer verilmediği saptanmıştır. İleri seviye olarak nitelendirilen C1 ve üzeri düzey kitaplarda ise somut olmayan kültürel mirasla ilgili metin ve etkinlik sayısının diğer seviyelere göre daha fazla olduğu, özellikle ders kitabında somut olmayan kültürel mirasın tüm alanlarıyla ilgili metinlere yer verildiği saptanmıştır. Görsellere yönelik bulgular incelendiğinde, tüm düzeylerdeki kitaplarda görsellerin somut olmayan kültürel miras içeriğini destekleyecek zenginlikte olmadığı, somut olmayan kültürel mirasla ilgili daha fazla görsele yer verilmesi gerektiği tespit edilmiştir.
Keywords : Yabancı Dil Olarak Türkçe, Kültürel Aktarım, Somut Olmayan Kültürel Miras, Ders Kitapları