XX. YÜZYILIN BAŞLARINDA TÜRKMENİSTAN’DA KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİMİ ÜZERİNE ÇALIŞMALAR: GÜLSÜM ŞEHİDİYE ÖRNEĞİ

Authors : Tahir Aşirov, Çağdaş Albayrak

Pages : 158-172

Doi:10.32321/cutad.716875

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-25

Article Type : Research

Abstract :Türk kültüründe önemli bir yere sahip olduğunu bildiğimiz kadının, XX. yüzyıl Türkmenistan’ında da özel bir yerinin olduğunu söylemek mümkündür. Bu dönemde Türkmenistan’da yayımlanan çalışmalarda, kadının statüsü, hakları ve bilhassa eğitimi ile ilgili konular ele alınmıştır. Ekim 1917 İnkılabından itibaren Türkmenistan’da kadınların ve kız çocuklarının eğitimi konusu daha da önem kazanmıştır. Bu dönemde, Türkmen toplumunda kız çocuklarının eğitimi için mücadele edilmesinin gerekliliğini savunanlardan biri de Gülsüm Şehidiye’dir. Şehidiye’nin 1924 yılında " Türkmen İli ” dergisinin 6-7-8. birleşik sayısında "Bizde Hatın- Gızlar Durmuşı” (Bizde Hatun - Kızlar Hayatı) isimli yazısı, 1917 İnkılabından sonra Türkmenistan’daki kız çocuklarının eğitim – öğretim hakkına erişiminin gerekliliğini vurgulayan metinlerden biridir. Şehidiye bu yazısında, kız çocuklarının eğitim – öğretiminin önündeki engellerden bahsetmekle birlikte onlara çeşitli çözüm yolları da önermektedir. Şehidiye’nin yazısı, Ekim 1917 İnkılabı ile 1924 Türkmenistan Cumhuriyeti’nin ilanı arasındaki dönemde Türkmen aydınlarının kız çocuklarının eğitimi üzerine çalışmalarını, düşüncelerini yansıtmaktadır. Ayrıca bu yazı, o dönemde kız çocuklarının eğitimiyle ilgili problemlerin bizzat kadınlar tarafından çözümüne ilişkin teklif edilen hususları ele almaktadır.
Keywords : Türkmen, Şehidiye, İnkılap, Kadın, Eğitim