ESKİ TÜRKÇE AZ SESTEŞ KÖKÜ ÜZERİNE

Authors : Ahmet Karaman

Pages : 13-34

Doi:10.32321/cutad.478090

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2019-06-23

Article Type : Research

Abstract :Diller, dış dünyadaki sayısız kavramın karşılanması adına, bazı yöntemlere başvurmaktadır. Çünkü dillerin üretebildikleri sesler sınırlıdır. Bu sebeple, üretilen sesler kullanılarak, sınırsız sayıdaki kavram karşılanmaya çalışılır. Bu gereksinim sonucu dillerin kullandığı yöntemlerden en önemlileri arasında, sözcükler arasında kurulan anlamsal ilişkiler, sözcüklerin yan ve mecaz anlamlar kazanması ve ikileme oluşumu sayılabilir. Kimi durumlarda ise tek bir sözcük hem eş / sesteş hem yan-mecazî anlamlar kazanmış hem de ikileme teşkilinde kullanılmıştır. İşte bu üç yöntemin işlemesiyle, farklı kavramları karşılayan sözcüklerden bir tanesi de az sözcüğüdür. Eski Türkçe Dönemi’nde, az sözcüğü, sesteş kök özelliği göstererek hem eylem hem ad olarak kullanılmıştır. Dahası az sözcüğü eş anlamlar kazanmış olmanın yanında çeşitli ikilemelerin de unsuru olmuştur. Bu yazıda Eski Türkçe Dönemi’nde, az sözcüğünün tüm anlamsal boyutları incelenecektir. Daha sonrasında ise az sözcüğünün unsuru olduğu ikilemeler saptanacaktır. Az sözcüğünün kazandığı farklı anlamlar ve unsuru olduğu ikilemeler, örnekleriyle birlikte verilecektir.
Keywords : Az / az-, İkilemeler, Eski Türk Yazıt ve El Yazmalarında İkilemeler, Sesteş Kök, Eski Uygur Yazmalarında İkilemeler