TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI’NIN KAPATILMASINDA SONDAN BİR ÖNCEKİ GELİŞME: TPCF URFA SİVEREK ŞUBE KÂTİBİ MEHMET FETHİ BEY’İN ŞARK İSTİKLAL MAHKEMESİNDE YARGILANMASI

Authors : Ahmet Yeşil

Pages : 711-744

Doi:10.14520/adyusbd.03216

View : 38 | Download : 15

Publication Date : 2015-08-31

Article Type : Other

Abstract :Cumhuriyetin birinci yılında sahneye çıkan, kurucularıyla Milli Mücadele’nin Atatürk’ten sonraki ünlü kişilerini barındıran Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası(TpCF), Türk demokrasi tarihinde çok partili siyasi hayatın ancak sekiz ayında rol almış bir siyasi partidir. Siyasi hayata çıkışı gibi siyasi hayattan ayrılışı da dramatik olmuştur. Şeyh Said isyanı ile ilişki kurulmak istense de asıl olarak "dini siyasete alet etme”, halkın içinde nifak yaratma iddiasıyla Ankara ve Şark İstiklâl Mahkemelerinde yargılanmış, bu mahkeme kararları doğrultusunda kapatılmıştır. Bu çalışmanın amacı Doğu Anadolu’da Terakkiperver Cumhuriyet Fırka örgütlenmesinde aktif rol sahibi ve Urfa-Mardin Şube Kâtibi Mehmet Fethi Bey’in partisinin kapatılmasına gerekçe olacak Şark İstiklâl Mahkemesinde görülen davası, siyasi rekabetin boyutlarını, farklı siyasi telakkileri ve anlayışları sergilemektir.
Keywords : Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TpCF), Şeyh Şaid İsyanı, Şark (Diyarbakır) İstiklâl Mahkemesi, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Urfa Mardin Şube Kâtibi Mehmet Fethi Bey