Fuzûlî’nin Divanına Sosyal Psikoloji Açısından Bir Bakış (Ötekileştirilmiş Fuzûlî)

Authors : Zülfi Güler

Pages : 85-106

Doi:10.14520/adyusbd.202

View : 32 | Download : 10

Publication Date : 2011-12-01

Article Type : Other

Abstract :Fuzûlî’nin şiirinin genel temaları, tasavvuf düşüncesiyle de geniş bir uyum sağlayan aşk, hicran ve hüzün, mihnet ve gam, yalnızlık, fakirlik, talihsizlik gibi hususlardır. Yalnızlık Fuzûlî’nin en çok ve en hoş işlediği temalardan biridir. Kaderden, talihten, felekten yakınma Fuzûlî’de çok görülen ifadelerdir. Fuzûlî, her fırsatta kendisinin mazlum, talihsiz, zavallı, fakir olduğunu söyler. Onun bu kötümser, karamsar psikolojik durumunun içinde yaşadığı toplumdan kaynaklandığı bellidir. Fuzûlî’nin doğup büyüdüğü ve yaşadığı topraklar Kerbela olayının meydana geldiği, ondan sonra da sürekli çatışmaların yaşandığı yerlerdir. 16. yüzyılda Bağdat ve çevresinde Şii ve Sünni halk arasındaki düşmanlık ve nefret iyice artmıştır. Fuzûlî’nin yaşadığı çatışma ortamı onda o kadar derin psikolojik izler bırakmıştır ki onun kötümserliği ve yalnızlık hissi bütün eserlerinde daima hissedilir. Fuzûlî Şii’dir, önce Şii Şah’a ve valisine kasideler sunmuştur. Bundan dolayı Sünni yönetimin ve Sünni halkın Fuzûlî’ye pek yakınlık göstermedikleri anlaşılmaktadır. Osmanlı yönetimi zamanında, Kanuni’ye ve yöneticilerine yaklaşması da Şii arkadaş ve dostlarının kendisinden uzaklaşması sonucunu doğurmuş olmalıdır. Böylece Fuzûlî, birbirini dışlamış olan bu iki dini kesim tarafından da dışlanmış, ötekileştirilmiş yalnız kalmıştır. Fuzûlî’nin kötümserliğinin en önemli sebebi bu yalnızlıktır.
Keywords : Fuzûlî, Bağdat, Kerbela, Ötekileştirme, Yabancılaşma, Yalnızlık, Melamet, Fakr.