ABDULLÂH-I İLÂHÎ’NİN (ö. 896/1491) HAYATI VE ZÂDÜ’L-MÜŞTÂKÎN ADLI ESERİNDEKİ BAZI TASAVVUFİ KAVRAMLAR

Authors : Ayşe Demirdaş, Ertuğrul Döner

Pages : 463-488

Doi:10.30627/cuilah.970842

View : 24 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-25

Article Type : Research

Abstract :Abdullâh-ı İlâhî, XV. yüzyıl Osmanlı döneminde yaşamış Melâmî meşreb sufilerden biridir. İlâhî içinde bulunduğu asrın önemli sayılabilecek âlimlerinden zâhiri ve bâtıni ilimler olmak üzere dönemin ilim meclislerinden istifade etmiştir. Bazı meşhur hocalarından birtakım zahiri ilimleri aldıktan sonra Ubeydullah Ahrâr’ın (ö. 895/1490) yanında seyrü sülûkunu tamamlamıştır. Buradan aldığı Nakşî-Melâmî kültürü Anadolu topraklarında gerek sözlü gerek yazılı olarak yaymaya çalışmıştır. İlâhî’nin düşünceleri ve eserleri kısa sürede halk nezdinde yayılmıştır. Birçok kitap kaleme almış olan İlâhî’nin eserlerinden biri de Zâdü’l-Müştâkîn’dir. ‘Özlem Duyanların Yol Azığı’ anlamına gelen bu eser sadece tarikat erbâbına değil; tüm insanlara dünya yolculuğunda bir azık niteliği taşımaktadır. Netice olarak çalışmamızda İlâhî’nin hayatı ve Zâdü’l-Müştâkîn adlı eserinde geçen tasavvufi kavramları ele almaya çalışacağız.
Keywords : Abdullâh-ı İlâhî, Zâdü'l-Müştâkîn, Tasavvuf, Melâmîlik, Ahlak