İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BEKLENEN KURTARICI (MEHDİ) ALGISI (HATAY MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

Authors : Ilbey Dölek

Pages : 189-209

Doi:10.30627/cuilah.818535

View : 11 | Download : 4

Publication Date : 2021-06-22

Article Type : Research

Abstract :İnsanlık tarihinde neredeyse bütün toplumlarda bir dini inanışa rastlamak mümkündür. İnsanlar farklı nedenlerin etkisinde kalarak özellikle zor zamanlarda bir kurtarıcının geleceğine ve içinde bulundukları durumdan kendilerini kurtaracağına inanırlar. Her ne kadar kurtarıcı beklentisinde sosyo-psikolojik nedenler öne çıksa da dini/teolojik referanslar da etkili olmaktadır. Kurtarıcı beklentisi genelde din bilimleri alanındaki disiplinleri ilgilendirse de Dinler Tarihi alanını özel olarak ilgilendirmektedir. Kurtarıcı beklentisi insanlık tarihinin her döneminde görülmekle birlikte özellikle kıyamete yakın bir zamanda düzeni sağlayıcı bir figürün geleceğine dair beklentinin arttığı görülmektedir. Kurtarıcı beklentisinde tarihi, kültürel ve psikolojik nedenlerin dışında dini/teolojik nedenler de etkili olmaktadır. Dini referanslara dayalı olarak bir kurtarıcı beklemek soteriolojik anlamda kıyamet ile ilişkilendirilmektedir. Dinler Tarihi geleneğinde din kurucusunun vefatının ardından geride kalanların karizmatik bir lider arayışına girdikleri görülür. Neredeyse bütün dini ve kültürel gelenekte rastlanan beklenen kurtarıcı inanışı İslami gelenekte Mesih ya da Mehdinin ortaya çıkışı olarak tezahür etmiştir. Bu araştırmanın konusu İslami gelenekte görülen beklenen kurtarıcı (Mehdi) inanışını kapsamakta olup çalışma evreni, İlahiyat Fakültesinde okuyan öğrenciler ile sınırlandırılmıştır. Bu araştırmanın amacı, İlahiyat Fakültesinde okuyan öğrencilerin kurtarıcı Mehdi beklentisi ile İlahiyat eğitiminin öğrencilerin kurtarıcı beklentisi inanışı üzerinde etkili olup olmadığını tespit etmektir. Mehdi beklentisinde etkisi araştırılan bağımsız değişkenler arasında cinsiyet, sınıf kademesi, doğum yeri bölgesi, yerleşim yeri, ekonomik durum yer almaktadır. Araştırma nicel yönteme uygun olarak hazırlanmış olup kullanılan anket soruları Aktaş ve Sümer’den (2018) ve araştırmanın yapıldığı üniversitenin Etik kurulundan gerekli izinler alınarak uygulanmıştır. Hazırlanan ankette kurtarıcı Mehdi beklentisi inanışı, Mehdi’nin kimliği, Mehdilik düşüncesinin bilgi kaynakları, Mehdi düşüncesinin tarihsel ve toplumsal geçmişi ve diğer inançlarda görülen kurtarıcı beklentisi ile ilişkisini yönelik sorulara yer verilmiştir. Anket soruları ile İlahiyat Fakültesinde okuyan öğrencilerin kurtarıcı Mehdi beklentisine yönelik görüş ve tutumları incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, İlahiyat Fakültesinde okuyan öğrencilerin Mehdi beklentisi %25,2’dir. Beklenen kurtarıcı inanışında cinsiyete dayalı anlamlı bir fark görülmez iken sınıf kademesine göre farklılaşmanın olduğu tespit edilmiştir. İlahiyat Fakültesinde alınan eğitim kademesi arttıkça öğrencilerin beklenen kurtarıcı (Mehdi) inanışında bir azalma olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda önerimiz, kurtarıcı beklentisi inanışı bir inanç meselesi yerine insani bir arayışın ürünü olarak telakki edilmesi konunun anlaşılması adına daha sağlıklı olacaktır. Kurtarıcı beklentisi inanışı farklı dini ve kültürel geleneklere sahip toplumlarda yer alması nedeniyle farklı disiplinlerin bakış açısıyla kurtarıcı beklentisinin ortak nedenleri ve sonuçlarını mukayese edecek yeni araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır.
Keywords : mehdi, beklenen kurtarıcı, islam, kurtuluş, ilahiyat