صورة المعلِّم في الشعر العربيّ الحديث

Authors : Bekir Mehmetali

Pages : 45-62

Doi:10.30627/cuilah.774180

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2021-06-22

Article Type : Research

Abstract :Bu makale Arap edebiyatında özellikle de şiir türünde çok önemli bir konu olan öğretmeni ele alır. Toplumsal bir değere sahip olan öğretmeni ihmal ve toplum nezdindeki önemini inkâr etmemek gerekir. Geçen 130 yılda modern Arap edebiyatı bu hassas ve önemli konunun farkına varmış ve bu konuyu şairler şiirlerinde dile getirmiştir. Çünkü birçok şair şiirle meşgul olmasının yanı sıra öğretmenlik ile meşgul olmuştur. Bundan dolayı Arap toplumunda öğretmenin küçümsenmesi, gerekli şekilde takdir edilmeyişi ve onun rolüne değer verilmemesi öğretmenleri üzen bir durum olmuştur. Bu araştırma modern Arap şiirinde öğretmenin imajını sunar ve geçen yüz otuz yılda Arap toplumunun öğretmene bakış açısını yansıtır. Bu bakışı ise Arap dünyasındaki çok önemli şairler üzerinden gerçekleştirir. Bu şairlerin başında ünlü Mısırlı edebiyatçı Ahmed Şevkî gelir. Şevkî, Mısır’da bir öğretmen okulunun açılışına davet edilir ve orada bir kaside okur. Bu kaside de toplumu öğretmene saygı duymaya davet eder ve öğretmeni Peygamber makamına yakın bir makamda tutar. Ona kutsal bir nazar ile bakar. Çünkü öğretmen sadece ücret karşılığında görev yapan bir memur değildir. O, öğretmenliği Peygamberler misali kutsal bir görev olarak görür ve öğretmen insan yetiştirmekle sorumludur. Ne yazık ki Arap toplumu öğretmenlik mesleğine gerekli olan saygıyı göstermemiş ve bu mesleğe önem vermemiştir. Şairin yaşadığı toplum İngiliz işgali altında kalarak medeniyetten ve gelişmelerden uzak kalmıştır. Mısırlı başka bir şair ise Muhammed b. ‘Abdulmuttalib, öğretmenlik yapmış ve şair, öğretmenin toplum içerisinde yaşadığı zorlukları gayet iyi bilirdi. Kendisine göre öğretmen geceleri yatmaz, çocukları aç haldeyken o, öğrencilerine ders hazırlar. Perişan halde yaşar, yoksulluk ve çile çeker, çok şikâyet eder. Buna rağmen toplum öğretmene ve bu mesleğe önem vermez. Cezayirli şair Muhammed el-‘Îd Al Halîfe ise Fransız işgali altında olan Cezayir’de çeşitli yerlerde öğretmenlik yapmış ve arkadaşları kendisinin icra ettiği mesleğini küçümsemesine rağmen devam ederek geleceğe iyimser bakmış ve yaptığı işle iftihar etmiştir. Bir öğretmen olarak geleceği kendisinin şekillendireceğini düşünmüştür. Zira öğrencileri şair, hatip, âlim ve komutan olacaktır. Böylece de şair, dostlarını üzmeden ve onlarla münakaşa etmeden kendisine yönelik olumsuz ifadeleri bertaraf etmiştir. Konumuzla ilgili olan son şair ise Filistinli İbrâhîm Tûkân da öğretmenlik vazifesinde bulunmuştur. Şair, öğrencilerin olumsuz olmasından şikâyet etmiş ve Ahmed Şevkî’nin öğretmene saygı duyulması çağrısını reddetmiştir Çünkü çocuklarla uğraşan bir kişi mübeccel olamaz. Tûkan’ın kasidesi ne bir nakizadır ne de bir muarazadır. Çünkü bu iki türün şartlarını taşımamıştır. Söz konusu çalışma bunu ispat etmeye çalışmıştır. Bu araştırmada söz konusu dört şair aracılığıyla öğretmenin modern Arap şiirindeki imajına yer verilmiş ve Arap toplumu nazarında öğretmenin tutumu belirlenip neden geri kalındığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Öğretmen, İmaj, Şevki, Tükan, Al halife