Sahîh-i Buhârî İcâzetli Kadın Muhaddis: Kerîme bnt. Abdülvehhâb

Authors : Abdurrahman Kurt

Pages : 453-476

Doi:10.30627/cuilah.440719

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research

Abstract :Hicrî VI. (XII) asrın ikinci yarısı ile VII. (XIII) asrın birinci yarısında Şâm bölgesinde yaşayan Kerîme bnt. Abdülvehhâb’ın içinde bulunduğu dönem ve muhit, sebep ve sonuçları itibariyle dünya ve İslâm tarihini yakından ilgilendiren Haçlı ve Moğol saldırıları gibi iki önemli hâdiseye tanık olmuştur. Bununla birlikte söz konusu hâdiselerin yol açtığı büyük kayıp ve yıkımlara rağmen bu dönemde ilmî faaliyetlerin tüm hızıyla devam ettiği ve câmi, medrese, dârülhadis, hânkâh gibi eğitim ve öğretim kurumlarının tesisinde büyük artışın meydana geldiği görülmektedir. Dımaşk şehrinde doğup büyüyen Kerîme, yetiştirdiği hadis âlimleriyle ön plana çıkmış saygın ve köklü bir aileye mensuptur. Bu durum onun henüz erken yaşlarda ilimle tanışmasına ortam hazırlamıştır. Gerek ilmiye sınıfından bir ailede yetişmiş olması gerekse ilim yolundaki şahsî gayret ve başarısı onu kısa sürede hadis ilminde şöhrete kavuşturmuştur. Bir döneme damgasını vurmuş ender şahsiyetlerden olan bu kadın muhaddis, yaşadığı uzun ömür sayesinde âlî isnâd sahibi olma pâyesi elde etmiştir. Bu sebeple çok sayıda hocayla görüşme ve onlardan hadis dinleme fırsatı bulmuş, nice talebenin yetişmesinde de aktif rol almıştır. Hadis ilminin önemli simaları, onun meclislerine katılabilmek için büyük bir şevkle evinin yolunu tutmuşlardır. Ömrünü hadis rivâyetine ve tedrisatına adayan Kerîme’nin en önemli hususiyeti ise Horasan bölgesinin meşhur hadis âlimlerinden Ebü’l-Vakt es-Siczî’den aldığı icâzetle İmâm Buhârî’nin el-Câmi‘u’s-Sahîh ’ini ve ayrıca kendisinin rivâyet iznine sahip olduğu bir takım kitap ve cüzleri defalarca okutmuş olmasıdır. Kerîme’nin hayatı ve hadis ilmine katkısını konu edinen bu çalışma, onun özelinde tarihteki kadın muhaddislerin varlığını ve etkinliğini ortaya koymayı hedeflemiştir.
Keywords : Kerîme bnt. Abdülvehhâb, icâzet, rivâyet, kadın muhaddis, Sahîh-i Buhâri