Baha Tevfik’in Hayatı, Eserleri ve Felsefî Düşünce Yapısı

Authors : Mustafa Ateş

Pages : 331-348

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2017-12-29

Article Type : Research

Abstract :1884-1914 yılları arasında yaşamış olan Baha Tevfik, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş döneminde yetişmiş olan önemli düşünürlerden birisidir. Baha Tevfik’in dünya görüşü içerisinde pozitivizm, natüralizm ve materyalizm doktrinleri birbirlerini tamamlayıcı bir konumdadır. O’nun düşünce yapısını oluşturan bu öğretiler ile bencillik kavramı, dinsel inançlar hakkındaki görüşlerine de temel teşkil etmiştir. Baha Tevfik’în pozitivizm anlayışı; empirizm, determinizm ve atâlet (süredurum, eylemsizlik) kavramları üzerine kuruludur. Düşünüre göre ancak deney ve gözlem bizi gerçeğe ulaştırabilir. Deneysel olarak doğrulukları ya da yanlışlıkları test edilemeyen metafizik kavramları ve dinî inançları bilmemiz imkânsızdır. Bu yüzden bunların felsefenin kapsamı dışında tutulması gerekir. Baha Tevfik’in materyalizmi tarihî ve diyalektik değil, biyolojik evrimci bir materyalizmdir. O, bu konuda Batı’nın biyolojik ve evrimci materyalist filozofları olan Charles Darwin’den, Ludwig Büchner’den ve Ernest Haeckel’den etkilenmiştir. Baha Tevfik’in natüralist-materyalist anlayışına göre, her varlığın ilk nedeni, başlangıcı ve oluşturucusu tabiattır. Madde ve kuvvet ezelî ve ebedîdir. Bu sebeple mânevî olduğu söylenen varlıklar da hayâl ürünü varlıklardır.
Keywords : Baha Tevfik, natüralizm, materyalizm, pozitivizm, deneycilik, determinizm