Yahudi Geleneğinde Kadının Yaratılışı ve Lilit Efsanesi

Authors : Asife Ünal

Pages : 103-115

View : 16 | Download : 43

Publication Date : 2017-12-29

Article Type : Research

Abstract :Evrenin ve insanın var oluşu her dönemde insanların en çok ilgisini çeken konulardan birisi olmuştur. Dinler de bu önemli konuda daima birtakım açıklamalar yapmaya çalışmışlardır. Yahudi kutsal kitabı Tevrat’ın ilk bölümü olan Tekvin, daha başlangıcında evren ve insanın yaratılışını konu edinmektedir. Tevrat’ta insanın yaratılışından dört yerde söz edilmekte, ancak insanın erkek ve kadın olarak birlikte yaratılması ile önce erkeğin ardından kadının yaratılması şeklinde iki ayrı anlatım biçimi bulunmaktadır. İlk insan olarak erkeğin (Âdem) yaratılışı, sonra ondan ve onun için kadının (Havva) yaratılışı yaygın olarak kabul edilen yaratılış hikayesidir. Ancak kadın ve erkeğin birlikte yaratılışını anlatan ifadeler Havva’dan önce Âdem’in başka bir eşi olduğunu düşündürmüş, buradan Lilit efsanesi doğmuştur. Talmud, Midraş, Zohar gibi Yahudi kutsal metinlerinde de geçen Lilit, daha ziyade Yahudiler arasında pek muteber olmayan Ben Sira Alfabesi kitabında anlatılmaktadır. Buna göre Lilit, Âdem’in ilk eşidir ve aynı şekilde yaratıldığı için eşit olduğunu ileri sürerek onunla anlaşamayıp Âdem’i ve cenneti terk etmiştir. Bundan sonra Âdem’i yalnızlıktan kurtarmak için Havva yaratılmıştır. Lilit ise şeytanla birlikte olmuş, zamanla yeni doğan çocuklara zarar veren ve uykuda erkeklere musallat olan bir şeytana dönüşmüştür. Günümüzde feministler tarafından erkeğin otoritesine ilk başkaldıran kadın olarak görülmektedir.
Keywords : Lilit, Âdem, Havva, yaratılış, Tevrat, efsane