Eleştirel Kriterler ve Mezhepsel Önyargılar Bağlamında Muhaddislerin Râvilere Dair Hükümleri

Authors : Salâhuddîn El-idlibî, Çev. Rıdvan Yarba

Pages : 389-441

Doi:10.30627/cuilah.326648

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2017-06-30

Article Type : Other

Abstract :Bu çalışma, Suriyeli Hadis âlimlerinden Salâhuddîn b. Ahmed b. Muhammed Sa‘îd el-İdlibî’nin kaleme aldığı bir makalenin çevirisidir. Müellif, makalesinde ‘ araştırmacı (bâhis) ’ olarak hitap ettiği kişinin, muhaddislere yönelttiği eleştirilerinden altısına yer vermiştir. Şiî olduğu anlaşılan bu araştırmacının yönelttiği eleştirilerde iddia ettiği temel husus, muhaddislerin bilhassa cerh ve ta‘dîl imamlarının tarafgir bir tutum içinde oldukları hususudur. Başka bir deyişle araştırmacı, mezhep taassubundan dolayı muhaddislerin Şîa’yı mutlak olarak cerh ettiklerini, buna karşın Nâsıbîleri genellikle ta‘dîl ettiklerini iddia etmektedir. Müellif, araştırmacının bu iddialarının insaflı ve dürüst bir çalışmanın ürünü olmadığının tespitinin kayda değer olduğunu söylemektedir. Bu amaçla muhaddislerin gerçekten Hz. Ali taraftarlarını (Şîa) veya Nâsıbîler başta olmak üzere Sünnîleri sırf mezheplerinden dolayı cerh veya ta‘dîl edip etmediklerini ilgili kaynaklardan örnekler getirmek suretiyle ortaya koymaya çalışmıştır. Bu anlamda Sünnî oldukları ve muhaddislerin mezheplerini destekleyecek rivayetler naklettikleri halde zayıf kabul edilen ve yine Şiî olduğu halde ta‘dîl edilen birçok râviyi örnek göstermiştir. Sonuç olarak müellif, sünnetin intikalinde ciddi bir emek harcayan muhaddislerin titizlik ve tarafsızlıktan ödün vermeksizin rivayetleri birbirinden ayıkladıklarını söylemiştir. Râviler hususunda ise Şiî veya Sünnî olmasına bakmaksızın rivayet ettiği şeylere göre değerlendirildiklerini ifade etmiştir. Münferit şahısların değerlendirmelerinin bütün muhaddislere teşmil edilmesinin de doğru olmayacağını dile getirmiştir.
Keywords : Hadis, Cerh, ta‘dîl, rivayet, muhaddis