Sirâceddin el-Urmevî’nin İslam Düşüncesine Yön Verecek Disiplin Arayışı: Risâle fi’l-fark beyne mevzû‘ayi’l-ilmi’l-ilâhî ve’l-kelâm Üzerine Bir İnceleme

Authors : Tuna Tunagöz

Pages : 37-82

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2016-10-25

Article Type : Other

Abstract :Bu makalede, Sirâceddin el-Urmevî’nin, metafizik ile kelamın konuları arasındaki farkı açıklamak üzere kaleme aldığı Risâle fi’l-fark beyne mevzû‘ayi’l-ilmi’l-ilâhî ve’l-kelâm adlı eseri incelendi. Öncelikle makalenin tartıştığı meselenin mantıksal altyapısı ortaya kondu. Ardından, burhânî araştırmaların Urmevî öncesindeki ve sonrasındaki nazarî çerçevesine temas edildi. Sonuç olarak Urmevî’nin metafiziğin konusunu var olması bakımından varolan (el-mevcûd bi-mâ hüve mevcûd); metafiziğin en önemli meselesini Tanrı’nın varlığı; kelamın konusunu ise Allah’ın zatı olarak belirlediği tespit edildi. Metafiziği bilimlerin zirvesine yerleştiren bu yaklaşımın temelde Peripatetik ve Meşşâî felsefeye dayandığı görüldü. Kelamı bu incelemeye dâhil etmek ve felsefe-kelam tartışmalarını bambaşka bir mecraya taşımak ise Urmevî’nin özgün katkısı olarak belirdi. Kelamın alt bilim olarak atanmasına Ebû Hâmid el-Gazzâlî, Şemseddin es-Semerkandî, Adudüddin el-Îcî, Sa‘deddin et-Teftâzânî ve Seyyid Şerif el-Cürcânî’nin gösterdiği reaksiyon makalenin bir diğer ilgisini oluşturdu.
Keywords :