Processing Garden-Path Sentences in Sight Translation: An Experimental Study

Authors : Cihan Alan

Pages : 1-16

Doi:10.37599/ceviri.839986

View : 30 | Download : 6

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research

Abstract :‘Garden-path’ kavramı, tümce işlemleme sırasında öbek yapılarının söz diziminden kaynaklı kısa süreli anlam belisizliğini ifade etmektedir (Fromkin, Rodman & Hymas, 2011, s. 385). Bu çalışma, yazılı metinden sözlü çeviri eğitimi almış çevirmenlerin, ‘garden-path’ etkisini, bu konuda eğitim almamış çevirmenlere göre, daha kolay çözümleyip çözümleyemediklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yazılı metinden sözlü çeviri sırasında çevirmenin bu tümcelerin içerdiği anlamı kavrayabilmesi için sözdizimsel öğeleri doğru bir şekilde ayrıştırması ve tümcen-in anlamını erek dilin sözdizimine uygun olarak yeniden düzenlemesi gerekmektedir. Çevirmen-lerin yazılı metinden sözlü çeviride garden-path tümcelerini çözümlemedeki performansını test etmek üzere bir deney tasarlanmıştır. Deney ve kontrol gruplarındaki katılımcılara yazılı metin-den sözlü çeviri yapmak üzere farklı bağlamlarda beş ‘garden-path’ tümcesi verilmiş ve kendilerinden çeviri sırasında seslerini kaydetmeleri istenmiştir. Çalışmanın sonuçları yazılı metinden sözlü çeviri alanında eğitim almış çevirmenlerin tümceleri daha çok bir bütün olarak ele aldığını ve ilgili çeviri türüne özgü beceri ve tekniklerden faydalanarak tümcelerin içerdiği mesaja odaklandıklarını göstermiştir. Bu bağlamda, belli becerileri edinmiş çevirmenler, ‘gar-den-path’ etkisi içeren karmaşık tümcelerin sözdizimlerini ayrıştırmada sıradan okuyuculardan daha başarılıdır.
Keywords : garden-path tümcesi, yazılı metinden sözlü çeviri, ayrıştırma, çalışma belleği, tümce işlemleme