Nâzım Hikmet’in Edebiyat Alanındaki Konumuna ve Eserlerinin Çeviri Yoluyla Dolaşımına Kısıtların Olumlu Etkileri

Authors : Linda Miğdis Şeker, Emine Demirel

Pages : 83-116

Doi:10.37599/ceviri.811068

View : 25 | Download : 20

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research

Abstract :Nâzım Hikmet, şiir dili, temaların çeşitliliği ve evrenselliği, dünya insanı bakış açısı ile Türkçe şiirin dünyadaki en önemli temsilcilerinden biridir. Nâzım Hikmet’in dünyada oluşan imgesinin, şairin kültürel ve simgesel sermayelerinin, alanda karşılaştığı kısıtların bir sonucu olduğu düşünülebilir. Gisèle Sapiro, çeviri yoluyla yazınsal metinlerin uluslararası dolaşımı üzerine yaptığı çalışmalarda, kısıtların bazı koşullarda eyleyicilerin uluslararası tanınırlığını tetikleyebileceğini vurgular. Nâzım’ın da alanda karşılaştığı kısıtlar evrensel bilinirliğini bir anlamda tetiklemiştir. Nâzım Hikmet hem şiirinin gücü hem de kişisel yaşantısında karşılaştığı zorluklar neticesinde, toplumsal uzamda ideolojik anlamda aynı paralelde hareket ettiği eyleyicilerin ilgisini çekmiştir. Böylece, yasaklı olduğu için kendi memleketinde gerçekleştiremediği yazınsal alandaki dolaşımı, çeviriler ve özgürlüğü için yapılan kampanyalar sayesinde uluslararası yazınsal alanda gerçekleştirmiştir. Öyleyse, edebiyat alanında karşılaştığı politik, kültürel ve ekonomik kısıtların, iktidar sahiplerinin tahakkümünün ve maruz kaldığı simgesel şiddetin Nâzım’ın uluslararası alana taşınmasına katkıda bulunduğu düşünülebilir. Bu çalışmada, Pierre Bourdieu sosyolojisinde açıklanan alan, habitus, ekonomik sermaye, kültürel sermaye, toplumsal sermaye, simgesel sermaye, konum alma/konumlanma, ilişkisellik kavramları ve Sapiro’nun açıkladığı kısıt kavramı çerçevesinde, Nâzım Hikmet’in hangi koşullarda evrensel bir değere dönüştüğü, şiirlerinin hangi yıllarda, hangi dillere ve kimler tarafından çevrildiği dikkate alınarak görünür kılınmaya çalışılmıştır ve şairin hapishane hayatının kısıtlarına karşın sürdürdüğü usta-çırak ilişkileri incelenmiştir. Çalışmanın amacı ise yıllarını oldukça zorlu koşullarda kapalı mekânda geçirmesinin, Nâzım Hikmet’in evrensel boyuttaki tanınırlığına, üretkenliğine, insan ilişkilerine, yapılanırken yapılandırmasına nasıl katkı sağladığını, yani kısıtların şairin yaşamındaki olumlu etkilerini, şairin edebî, yaratıcı ve öğretici habitusu, yazınsal alandaki konumu, şiiri, yaşantısı ve tüm bunların ilişkiselliği doğrultusunda tartışmaktır.
Keywords : Nâzım Hikmet, kısıtlar, çeviri sosyolojisi, sermaye, dolaşım