An Analysis of the Turkish Translation of Literary and Religious Allusions as a Means of Characterization in Simpsons Comics

Authors : Aslı Özlem Tarakcioğlu, Müge Kalipci

Pages : 161-187

Doi:10.37599/ceviri.798592

View : 20 | Download : 5

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research

Abstract :Çevirmen bir metni çevirirken arasında göndermelerin de önemli bir rol oynadığı bazı unsurları hesaba katmak durumundadır. Gönderme, birçok yazarın eserinde çeşitli amaçlarla kullandığı edebi bir araçtır. Çoğunlukla, kısa ve dolaylı yoldan yapılan atıf olarak tanımlanan gönderme, edebi bir eserden ünlü bir kişiye, önemli bir tarihi olaya, popüler ürün ve sloganlara kadar her şeye atıfta bulunabilir. Üstü kapalı anlam ve bu yolla amaçlanan etkilerin kaynak kültürle iç içe olması göndermelerin çevirisini zorlu bir süreç haline getirmektedir. Zira söz konusu etkiler ve ima edilen anlamlar bir diğer kültür ve dilde muhakkak aynı değildir. Buradan hareketle, mevcut çalışma Simpsons Comics çizgi roman serisinden seçilen beş kitabı inceleyerek, söz konusu eserlerde yer alan edebi ve dini göndermeleri tespit etmek ve Türkçe’ye çevirilerinde kullanılan stratejileri ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Ayrıca, göndermelerin bir karakter oluşum aracı olarak nasıl kullanıldığına değinilerek, Türkiye’de göndermeler üzerine yapılan çalışmaların nispeten daha az incelenen bir yönüne de katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, öncelikli olarak kaynak metinde yer alan edebi ve dini göndermeler tespit edilmiş, Leppihalme’nin (1997) gönderme çevirileri için önerdiği sınıflandırmaya göre PN (özel isim) ve KP (anahtar cümle) göndermeleri olarak kategorize edilmiş ve Türkçe çevirilerinde kullanılan stratejiler incelenmiştir Son olarak, karakterlerin dolaylı yoldan geliştirilmesi sürecinde bir araç olarak kullanılan göndermeler verilerden seçilen örneklerle tartışılmıştır. Analizler, PN ve KP türündeki göndermelerin çevirisinde tercih edilen stratejilerin dağılımında farklılık olduğunu ortaya koymaktadır. PN göndermelerinin çevirisinde tercih edilen stratejiler arasında aşağı yukarı dengeli bir dağılım varken, KP göndermeleri ağırlıklı olarak birebir çeviri yoluyla çevrilmiştir. Araştırmanın sonucu, incelenen göndermelerin %41'inin dolaylı olarak karakter oluşturmada dikkate değer bir işlevi olduğunu göstermektedir. Buradan hareketle, göndermelerin yazar tarafından dolaylı olarak karakter oluşturmada kullanılan önemli bir araç olduğu söylenebilir.
Keywords : gönderme çevirisi, karakter oluşturma, dini göndermeler, edebi göndermeler, Simpsonlar