Orta Çağ İngiltere’sinde Şeriflik Kurumunun Gelişimine Dair Mukayeseli Bir Değerlendirme

Authors : Halil Yavaş

Pages : 2-18

Doi:10.30804/cesmicihan.1030683

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2022-06-26

Article Type : Research

Abstract :Çalışmamızda, İngilizce konuşulan birçok ülkede görülen şeriflik kurumunun Orta Çağ İngiltere’sindeki kökenleri ve gelişim süreci araştırılmıştır. Bunun için kurumun Anglo-Sakson krallıkları döneminden itibaren oluşumu incelenmiş, devamında yetkilerinin genişlemesi ve daralması ele alınmıştır. Şerifliğin, gerefa, reeve, kont, vikont, aldermen gibi muhtelif görevlilerle ilişkisi, onların taşrada, asayiş, yargı ve yürütme erkelerine sahip olma süreçleri, sonrasında da zamanla bu yetkilerindeki daralmaları incelenmiştir. Özellikle mali konularda kralın işini kolaylaştırmakla birlikte yine aynı hususlarda muhtelif sorunların çıkmasına sebep olan kişiler oldukları tespit edilmiştir. Öte yandan kralın taşradaki merkezileştirme aracı olarak soylu sınıfının tepkisini çekmeleri ve reform çalışmalarının çoğunda onlarla ilgili maddelerin yer aldığı görülmüştür. Bütün bu değerlendirmeler için Henry of Huntingdon ve Roger of Howden gibi dönem kaynaklarından bazı örneklerle birlikte; William Stubbs, F. W. Maitland, William A. Morris, Judith Green ve Keith Feiling başta olmak üzere bu alanda önemli çalışmalar yapmış modern araştırmacılardan istifade edilmiştir. Ayrıca şeriflik ile benzer fonksiyonlara sahip olan Kıta’daki vikont ve İslam dünyasındaki kadılık kurumlarıyla kıyaslamalarda bulunulmuştur. Bu doğrultuda kadılıkla ilgili Nizamü'l-Mülk ve İmam Maverdi’nin bazı değerlendirmeleri nakledilmiştir.
Keywords : Şeriflik, Gerefa, Aldermen, Reeve, Kadı