Orta Asya’dan Küçük Asya’ya Geleneksel Bir Sembol; "Kepenek"

Authors : H. Nurgül Begiç

Pages : 44-62

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2016-12-10

Article Type : Research

Abstract :Yün liflerinin sıcak su ve sabun yardımıyla, nemli bir ortamda sıkıştırılmasıyla yapılan keçe,  bilinen en eski, atkısız ve çözgüsüz tekstil ürünüdür.  İlk çağlarda insanların doğa koşullarına karşı koymak amacıyla, örtünme ve barınma ihtiyaçlarıyla birlikte ortaya çıkmıştır. Türklerin Orta Asya bozkırlarından Anadolu topraklarına uzanan tarihsel sürecinde varlığını her dönemde sürdürmüştür. Orta Asya’nın zorlu doğa şartları Türkleri konar-göçer yaşama ve hayvancılıkla geçinmeye zorlamıştır. Böylece yetiştirdikleri hayvanlardan elde ettikleri yünlerden kendilerini koruyan keçe ürünleri yapmışlardır.  Keçenin sanat değeri kazanması işlevselliğinin yanında süslenmesi ile başlamıştır. Böylece keçe, geçmişten günümüze insanoğlunun gelişimine paralel olarak, yaşamın her alanında kullanılmış ve çadırının örtüsü, bebeğinin kundağı, ayağının çizmesi, başının şapkası ve özellikle de çobanın kepeneği olmuştur.  Keçecilik, Anadolu dışında, Anadolu ve çevresinde yaşayan Türklerin dünya kültürüne armağan ettiği önemli bir el sanatıdır. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de hayvancılık denince akla çoban, çoban denince de akla kepeneği gelmektedir. Keçe ürünler içinde asırlardır değişime direnen ve işlevselliğini koruyan kepeneği bir sembol olarak kabul etmek gerekir. Kepenek, çobanların her türlü hava şartlarında kullandıkları bir giysi türüdür. Baş ve ayaklar dışında vücudunu saran, önü açık, omuzları yuvarlak, kolsuz, düğmesiz, dikişsiz, şapkalı ve şapkasız türleri olan keçeden üretilen bir giysi çeşididir. Bu makalede geleneksel el sanatı ürünlerimizden olan keçenin tarihsel süreci, hammaddesi, yapımında kullanılan araç gereçler, kepenek yapımı, süsleme ve kepenek çeşitleri ele alınacaktır.
Keywords : Yün, keçe, el sanatı, çoban