Batı Penceresinden Kendi Toplumuna Bakan Bir Yazar: Fazlı Necip’in Saraylarda Mecnunlar Romanında Oto-Oryantalizmin İzleri

Authors : Serdar Demircan

Pages : 26-43

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2016-12-10

Article Type : Research

Abstract :İslam dininin dünyada bilinirliğinin artması ilginin kendisine yönelmesi neticesini doğurmuştur. Bu dikkat, İslam’ın neşv ü nema bulduğu Doğu’nun anlaşılması merakını da beraberinde getirmiştir. Bu noktada devreye giren oryantalist bakış Batı dünyasının kendisi gibi olmayan Doğu medeniyetinin şifrelerini çözmesine ve sonrasında kendi görmek istediği şekilde afişe edilmesine hizmet için geliştirilmiştir. Tabii ki Batıyı, Doğu kodları ile alakadar eden ve oryantalizmin doğuşunu zaruri kılan en önemli etken İslam olmasına rağmen; siyasi, ticari, bilimsel ve kültürel çıkarlar da ikinci derecede etkili gerekçeler olmuştur. Batı dünyasını kolonyalist amaçlarına götürecek en etkin yaklaşım olan oryantalizm, Doğu’nun doğal haliyle değil de; Batı’nın arzuladığı şekilde teşhir edilmesi fikri üzerine temellendirilmiştir. Batı’nın istediği ise dikkatlerin yoğunlaştığı Doğu’nun, türlü olumsuzlukların beşiği konumunda lanse edilmesidir. Dikkat çekici bir diğer nokta da, bu olumsuzlama gayretinin her zaman Batı menşeli olmayışıdır. Zaman zaman doğu sınırları içerisinde yaşayan sanatçıların da de bu tinsel ve düşünsel projeye destek veren (oto-oryantalist) faaliyetlerin içerisinde bulunduğunu görmekteyiz. Bu çalışma ile öncelikle oryantalizmin, Edward Said bakış açısından yola çıkarak, ne ifade ettiğine değinmeye; oryantalist zihniyetin hâkim olduğu bazı eserlerde ve bu çalışma için ele alınan romanda harem uygulamasına temas edildiği için konu ile alakalı bazı tespitlere yer verilecektir. Sonrasında oryantalizmin Türk edebiyatındaki akislerinin nasıl olduğunu hakkında fikir sahibi olmak için, Batı’nın çizmiş olduğu doğu sınırları içerisinde yaşamasına rağmen; Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı önemli kalemlerinden Fazlı Necip’in Saraylarda Mecnunlar romanlarında işlediği oto-oryantalist unsurlar ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Edward Said, Oto-Oryantalizm, Harem, Cumhuriyet Dönemi, Roman