Kahkahanın Ölümle İmtihanı: Eugene O’Neill’ın Lazarus Güldü Oyununun Antik Yunan Tiyatrosu Üzerinden Tahlili

Authors : Eren Alkan

Pages : 1-17

View : 17 | Download : 18

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research

Abstract :Lazarus Güldü ( Lazarus Laughed ) , Türkiye’de oldukça iyi bilinen Amerikalı oyun yazarlarından Eugene O’Neill’ın neredeyse hiç bilinmeyen oyunlarından birisidir. Eugene O’Neill’ın bu oyunu, şiddetin çeşitli türlerinin bir sonucu olarak modern Amerikan bireyinin yaşadığı toplumsal ikilemi, savaş sonrası bunalımı, kapitalist ekonomik sistemin yarattığı travmayı ve neticelerinde yaşadığı dini, ahlaki ve kültürel çöküşü hicvederek konuyu yaşadığı dönemin yaklaşık bin dokuz yüz sene öncesine konumlandırır. Halkın en güçlü duygusu olan dini, alegoriler üzerinden konuya yayarak iktidar eleştirisini yapar. İktidarla ve birey üzerinde uyguladığı şiddetle diğer oyunlarında olmadığı kadar dalga geçerek aslında iktidar ve şiddet kelimelerinin içini boşaltmayı amaçlar. Oyunun sonunda ise güncel ve geçici çözümler yerine umutsuz olmakla beraber evrensel çözüm önerileri verir. Bireyin özgürleştirilmesi gerektiğini, var olan sistemin kördüğümlüğünü dile getiren oyun, şiddetin en uç noktası olan ölümle sonuçlansa bile insanın içindeki iyiliğin yok edilemeyeceğini göstermesi bakımından önemlidir. Lazarus Güldü adlı oyunda şiddet, adeta zamansal ve mekânsal sınırlarından çıkarak yüzyıllar öncesinden gelen ve modern bireyin üzerine çöken bir hayalet gibidir. Kısaca kuramsal art alan olarak başta Eric Fromm’unkiler olmak üzere yeni tarihçi ve psikoanalitik kuramların kullanılacağı bu çalışmada O’Neill’ın antik Yunan tiyatro geleneği üzerinden modern bireyin şiddet kavramıyla ilişkilenme biçimlerini nasıl ortaya koyduğu betimsel yöntemle araştırılarak, tiyatronun Amerikan bireyi ve iktidarın arasındaki ilişkiler ağını sosyolojik olarak nasıl yansıttığı tartışılacaktır.   
Keywords : Şiddet, Amerikan tiyatrosu, Antik Yunan tiyatrosu, Birey, Ölüm