The Place Of Tamerlane In The Nasreddin Hodja’s Jokes

Authors : Abdulselam Arvas

Pages : 167-180

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2019-10-26

Article Type : Other

Abstract :Nasreddin Hoca Türk dünyasında bilinen en yaygın fıkra tipidir. Onun için gerek yurtiçinde gerekse yurtdışında Nasreddin Hoca tipi ve fıkraları üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Yapılan araştırmalarda Nasreddin Hoca’nın tarihî kişiliği yanı sıra başka problemler de ele alınmıştır. Ancak onun gerçekten yaşamış biri olduğu kesin olarak ortaya konulamamış ve bu konuda bilim adamları bir mutabakata varamamışlardır. Nitekim bazı araştırmacılar onu Nasıreddin Tusi olabileceğini söylerken bazıları ise Anadolu’da yaşamış bir kadı olduğunu ileri sürmüştür. Bazı araştırmacılar ise Timur ile onun arasında geçtiği söylenen fıkralardan hareketle yaşadığı zaman hakkında değişik fikirler beyan etmiştir. Ancak bunun da tarihsel bir temeli olmadığı anlaşılmıştır. Bu makalenin araştırma malzemesini ise dört fıkra oluşturmaktadır. Bu fıkralarda Nasreddin Hoca ve Emir Timur incelenmektedir. Onun için makalede öncelikle mizah hakkında genel bilgiler verilmiş ve mizahın; fıkra, masal, hikmetli söz gibi birçok alt türünün bulunduğu ifade edilmiştir. Fıkra temelinde mizahın pek çok işlevi olduğu vurgulanarak Emir Timur ve Nasreddin Hoca’nın tarihsel kişilikleri hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Daha sonra Nasreddin Hoca fıkralarının ne zaman ortaya çıktığı ve hangi tarihten itibaren yazılı kaynaklarda yer aldığı tartışılmıştır. Ayrıca Emir Timur’un bu fıkralarda nasıl yansıdığı dört fıkra metni üzerinden irdelenmiştir. Neticede bazı fıkralara seyyah süjelerin temel oluşturduğu görülmüş ve Timur’un "Ankara Savaşı” dolayısıyla fıkralara olumsuz yansıdığı tespit edilmiştir. Ancak fıkralarda Timur tarihsel bir şahsiyet olarak değil bir folklor tipi olarak yer almaktadır. Onun için fıkralarda sadece Timur değil genel olarak yöneticilere karşı bir tavır alınmış görünmektedir.
Keywords : Anadolu, halk, mizah, Timur, Nasreddin Hoca